Page 75 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 75
33 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
2. Fotosentez ürünü olan glikoz genellikle bitkide nişastaya dönüştürülerek depo edilir. Bu durumun
amacının ne olduğunu açıklayınız.
Yönerge Fotosentez hızını etkileyen faktörler ile ilgili aşağıda verilen metin ve deney düzeneklerinden yararla-
narak soruları cevaplayınız.
3. Biyoloji dersinde fotosentez konusu işlendikten sonra, Deniz ve Umut fotosentezle ilgili bir konuda Yeryüzündeki yaşamın devamı güneşten gelen enerjiye bağlıdır. Canlılar, bu enerjiyi metabolizmaların-
fikir ayrılığı yaşamaktadır. Umut ışık reaksiyonlarının Calvin döngüsüne bağlı olmadığını ve sü- da doğrudan kullanamaz. Başka bir forma dönüştürür. Bitkiler, algler, bazı fotosentetik prokaryotlar ve
rekli ışık altında ATP ve NADPH üretiminin devam edebileceğini iddia etmektedir. Deniz ise ışık bazı protisler güneşten gelen ışık enerjisini kullanarak inorganik maddelerden organik madde üretirler.
reaksiyonlar ile Calvin döngüsünün birbirine bağlı olduğunu ve peş peşe gerçekleşmesi gerektiğini Fotosentez olarak adlandırılan bu olayın gerçekleşme hızı birçok dış etkenin etkisi altındadır.
iddia etmektedir. Sizce hangi öğrencinin iddiası doğrudur? Düşüncelerinizi açıklayınız. Fotosentez hızına etki eden dış etkenleri öğrencilerine kavratmak isteyen bir biyoloji öğretmeni iki farklı
düzenek hazırlayarak aşağıdaki etkinlikleri yapıyor.
1. Etkinlik:
4. Fotosentez sonucunda karbonhidratların yapısına katılan O₂’nin sudan mı yoksa karbondioksitten
mi geldiği sorusu merak konusu olmuştur. Bu soruyu cevaplandırmak için radyoaktif olarak işa-
retlenmiş O₂1⁸ içeren ağır su ile aşağıdaki deney düzeneği hazırlanmıştır. Isıtıcı
I ık Kapalı cam
fanus
Elodea
CO
2 Cam çubuk
Görsel 1: Deney düzeneği 1
H O 18
2
Biyoloji öğretmeni bir akvaryum canlısı olan elodea bitkisini su ile dolu beher içerisine yerleştirerek
üzerini cam huni ile kapatıyor. Cam huninin yukarıdaki dar ucuna su dolu bir deney tüpünü ters çevire-
Çek rge
rek yerleştiriyor. Beherdeki ışık kaynağını 15 cm uzaklığa sabitliyor ve suyun sıcaklığını buz kullanarak
önce 5 °C’ye ayarlıyor. Daha sonra suyun sıcaklığını ısıtıcı yardımı ile sırasıyla 15 °C, 25 °C ve 35 °C’ye
20 °C
yükseltiyor. Biyoloji öğretmeni bitkiyi, her sıcaklıkta 5-10 dakika tutuyor ve bitkiden çıkan oksijen ka-
a) “Fotosentez sonucunda radyoaktif işaretlenmiş oksijene karbonhidratların yapısında rastlanır.” barcıklarını her aşamada gözlemliyor.
görüşüne katılır mısınız? Düşüncelerinizi açıklayınız. 2. Etkinlik:
Ye l
I ık yapraklar
b) Cam fanus içerisinde bulunan çekirge, bitkinin yapraklarını yiyerek ve oksijenli solunum yapa-
rak bir süre bu ortamda yaşamını sürdürmektedir. Radyoaktif işaretlenmiş oksijen, çekirgenin
çizgili kaslarında depolanmış glikojenin yapısında bulunabilir mi? Kısaca açıklayınız. Sararmı
yapraklar
KOH Nemlend r lm
toprak
c) Çekirgenin oksijenli solunum yapması sonucunda radyoaktif işaretlenmiş oksijene hangi solu- Görsel 2: Deney düzeneği 2
num ürününün yapısında rastlanacağını açıklayınız.
Biyoloji öğretmeni, 2. etkinliğinde bir saksı bitkisini nemli bir toprağa dikiyor ve bitkinin bazı yaprakla-
rını hava almayacak şekilde bir fanus ile kapatarak yukarıdaki gibi bir düzenek hazırlıyor. Belli bir süre
sonra fanus içerisinde kalan yaprakların sararıp öldüğü, fanus dışında kalan yaprakların yeşil kalarak
canlılığını koruduğunu gözlemliyor.
74
Hazırlayan: Mehtap BOYRAZ
