Page 80 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 36

2. ÜNİTE > Canlılarda Enerji Dönüşümleri Kazanım 12.2.2.3. Fotosentez hızını etkileyen faktörleri değerlendirir.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi IŞIĞIN GÜCÜ 25 dk.

Amacı Işığın dalga boyunun ve ışık şiddetinin fotosentez hızına etkisini açıklayabilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıdaki metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Işık dalgalar hâlinde yayılır. Işığın iki ardışık tepe noktası arasındaki mesafeye ışığın dalga boyu denir.
Gözle görünen veya görünmeyen farklı dalga boylarına sahip ışıklar vardır. Işığın dalga boyu; gama ve
kozmik ışınlarda olduğu gibi nanometreden (nm) küçük, radyo dalgalarında olduğu gibi kilometreden
büyük olabilir. Işığın dalga boylarına göre ölçeklendirilmesiyle oluşan sıralamaya elektromanyetik spekt-
rum denir. Elektromanyetik spektrumda yaşam için önemli olan ışıklar, yaklaşık olarak 380 nm ile 750
nm dalga boyları arasında yer alır. Bu ışıklar insan gözü tarafından farklı renkler hâlinde ayırt edildiği
için bu ışıklara görünür ışık adı da verilir. Görünür ışık, aynı zamanda fotosentezde kullanılan ışıktır.

Dü ük enerj Dalga boyu Yüksek enerj

IR UV

λ =750 700 650 600 550 500 450 400 nm
Görsel 1: Elektromanyetik spektrum
Fotosentez hızı ile görünür ışık spektrumu arasındaki ilişki, 1883 yılında Theodore Engelmann (Teodor Engılmın)
tarafından yapılan bir deneyle gösterilmiştir. Bu deneyde ipliksi bir alg ve aerobik, diğer deyişle oksijenli solunum
yapan bakteriler kullanılmıştır. Prizmadan geçirilerek renklerine ayrılan beyaz ışık ipliksi alg üzerine düşürülmüş-
tür. Deney ortamına bırakılan aerobik bakterilerin en fazla toplandığı yerlerin mor ve kırmızı ışığın ulaştığı kısım-
lar, en az toplandığı yerlerin ise yeşil ışığın ulaştığı kısımlar olduğu görülmüştür.

Oksijenli solunum yapan bakteriler

İpliksi alg

Görsel 2: Engelmann deneyi

1. Engelmann deneyinde aerob bakteriler yerine zorunlu anaerob bakteriler (sadece oksijensiz solu-
num yapabilen bakteriler) konsaydı bu bakteriler nerelerde konumlanırdı? Gerekçesiyle açıklayınız.

79