Page 80 - Kimya - 12. Sınıf Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 12 37

3. ÜNİTE > Organik Bileşikler
Kazanım 12.3.1.2: Basit alkanların adlarını, formüllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.
b. Yapısal izomerlik ve çeşitleri üzerinde durulur.
ç. Alkanların yakıtlarda [LPG, benzin, motorin (dizel), fueloil, katran ve asfalt ürünlerinin bileşenleri] kullanıldığı, hekzanın ise çözücü olarak
kullanıldığı vurgulanır.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi ÇEŞİT ÇEŞİT ALKANLAR 20 dk.
Amacı Alkanların adlarını ve formüllerini ifade edebilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıda verilen bilgileri okuyarak soruları cevaplayınız.

• Doğalgazın %95’i metan gazından oluşmaktadır.
• Etan yakıt olarak kullanılmaktadır. Ayrıca etilen, asetaldehit ve asetik asit hazırlamakta kullanılır.
• Propan itici bir gaz olarak spreylerde kullanılabilir. Ayrıca sınaî soğutucu ve termostat dolumların-
da kullanılır. Propan gazı düşük basınç altında sıvılaşabilen bir gazdır. Bu özelliğinden dolayı bütan
gazı ile karıştırılarak evlerde ve kırsal alanlarda yakıt olarak kullanılmaktadır.
• Bütan gazı, propan gazı ile beraber LPG içinde bulunur. Sıvı halde çakmaklarda ve tüplerde yanıcı
gaz olarak kullanılır. Spreylerde itici gaz olarak da kullanılır.
• İzobütan, özellikle kamp için kullanılan, yakıt bidonlarında bulunan gaz karışımlarından biridir.
• İzo pentan ile n-pentan yapı izomeridir.
• Metilsiklopentan, renksiz, yanıcı bir sıvıdır.
• Pentan, polistren köpük üretiminde şişirici olarak kullanılır.
• Siklo propan halkalı alkanların ilk üyesidir.
• n-hekzan laboratuarda yağ çözücü olarak ve sanayide organik çözücü olarak kullanılmaktadır.

1. Yukarıdaki bilgilerde adı geçen alkanların yarı açık formüllerini çiziniz.

2. Yukarıdaki bilgilerde adı geçen alkanlardan düz zincirli olanlar hangileridir? Dallanmış olanlar hangi-
leridir? Halkalı yapıda olanlar hangileridir?

3. Yukarıdaki bilgilerde adı geçen alkanlardan genel formülü C H olmayanları bulunuz.
n 2n+2

4. Yağlı tohumlardan yağ elde etmek için n-hekzan bileşiğinin çözücü olarak kullanılmasının sebebi ne
olabilir? Açıklayınız.

81