Page 25 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ
11 İNKILAP TARİHİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü İNKILAP TARİHİ 12 12
ve ATATÜRÇÜLÜK
ve ATATÜRÇÜLÜK
2. ÜNİTE > Millî Mücadele Kazanım 12.2.2: Büyük Millet Meclisinin açılış sürecini ve sonrasında meydana gelen geliş-
1. “İsyancılar İtilaf Devletleri ile işbirliği yapmışlardır.” yargısını verilen metinlerdeki hangi ifadelerle meleri kavrar.
destekleyebilirsiniz? Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi

Etkinlik İsmi MİLLÎ İRADE 20 dk.
Amacı Türkiye Büyük Millet Meclisinin Millî Mücadele’deki rolünü kavrayabilme. Bireysel

Yönerge Metinlerden yararlanarak soruları yanıtlayınız.

2. Ethem Bey’in vatanı için savaşan bir kahramanken düşman tarafına geçmesine kadar uzanan hayat MECLİS-İ MEBUSAN
hikâyesinde Millî Mücadele açısından yararları ve zararları sizce nelerdir?
Meclis-i Mebusan, 23 Aralık 1876’da yürürlüğe giren Kanun-i
Yararlar:
Esasi’nin öngördüğü Osmanlı Parlamentosunu oluşturan hal-
kın seçtiği mebuslardan meydana gelmekteydi. Meclisin esas
Zararlar: görevi kanun yapmak ve yıllık bütçe kanununu inceleyip ka-
bul etmekti. Yeni kanun teklif etme veya eskileri değiştirme
hakkı hükümete ait olup mebusların bu hakkı kullanabilmele-
3. Ahmet Anzavur’un isyan girişimlerine cebren veya rıza yoluyla destek bulduğunu dikkate alarak ri padişahın iznine bağlıydı. Mebusları halk değil, daha önce
Anadolu halkının isyanlardaki tutumu ile ilgili çıkarımınız neler olabilir? halkın seçmiş olduğu vilayet, sancak ve kaza idare meclisleri
üyeleri seçerdi. Anayasaya göre hükûmet meclise karşı değil,
padişaha karşı sorumluydu. Meclisi açma ve kapama yetkisi Görsel 1: 1876 Meclis-i Mebusan
padişahındı.

Ali Akyıldız, Meclis-i Meb‘ûsan (Düzenlenerek alınmıştır.)

4. Nâsıhat Heyetlerinin kuruluş amacından yola çıkarak Büyük Millet Meclisinin isyancılara karşı
öncelikli tutumları hakkında nasıl bir sonuç çıkarılabilir? TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

Türkiye’nin yeni yasama organı, İstanbul’dan
kaçıp Ankara’ya gelen mebuslar ve yeni seçilen
üyelerin katılımıyla 23 Nisan 1920 Cuma günü
düzenlenen merasimle açıldı. Meclis üyeleri
arasından tek tek oylanmak suretiyle bir meclis
hükûmeti kuruldu. Böylece yeni bir millî karar
organı daha ortaya çıkarılırken imparatorluk-
tan millî devlete geçiş yönünde önemli bir adım
atılmış oldu. Büyük Millet Meclisi bütün halk
kesimlerini temsil eden bir meclisti. Meclisin ge-
çici başkanı Şerif Bey açış konuşmasına, “Büyük Görsel 2: Meclis binası
Millet Meclisini açıyorum” diyerek başlamıştı.
18 Kasım 1920’de yayımlanan bildiride Büyük Millet Meclisinin asıl amacının millî hudut-
lar dâhilinde ülkenin bağımsızlığını sağlamak, hilafet ve saltanat makamını esaretten kur-
tarmak diye vurgulanıyordu. Büyük Millet Meclisi hükûmetinin imzaladığı ilk milletlera-
rası antlaşma olan, 2-3 Aralık 1920 tarihinde Ermenistan’la yapılan Gümrü Antlaşması’nda
ise Türkiye Büyük Millet Meclisi adı kullanıldı. Meclis içinde değişik siyasal düşüncelere
sahip mebuslar ülkenin ve milletin kurtuluşu için öngördükleri bütün düşünceleri mec-
lis kürsüsünden açıkça savundular. Türkiye Büyük Millet Meclisi ayrıca yasama, yürütme
ve yargı yetkilerini üzerinde toplayarak, Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu çıkararak, İstiklal
Mahkemelerini kurarak ve 20 Ocak 1921’de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile egemenliği ka-
yıtsız şartsız millete veren anayasayı kabul ederek kendi üstünde hiçbir güç tanımadığını
ortaya koymuştur.
İhsan Güneş, Türkiye Büyük Millet Meclis (Düzenlenerek alınmıştır.)

24 25
Hazırlayan: Işıl ŞAHİN