Page 72 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ
34 İNKILAP TARİHİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü İNKILAP TARİHİ 12 35
ve ATATÜRÇÜLÜK
ve ATATÜRÇÜLÜK
3. ÜNİTE > Atatürkçülük ve Türk İnkılabı Kazanım 12.3.7: Atatürk Dönemi’nde sağlık alanında yapılan çalışmaları kavrar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
sağlamada uzun vadede etkili olduğu gibi çalışma yaşamında emek değeri ve işçi refahı açısından da
olumlu birer örnek oluşturmuştur. Böylece fabrikalar yalnızca ekonomik ve ticari faaliyet yürüten bir Etkinlik İsmi SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI 20 dk.
işletme olmakla kalmamış, bütün yurttaşların temel ihtiyaçlarının giderilmesine ve refah düzeyinin Amacı Sağlık alanında atılan adımların sosyal hayat üzerindeki olumlu etkilerini değerlendirebilme Bireysel
artırılmasına da çalışılmıştır. Sümerbank fabrikaları aynı zamanda işçilerin ve kurulmuş olduğu böl-
gedeki halkın sosyalleşmesini sağlayan birer sosyal kurum olarak öne çıkmıştır. Yönerge Metinlerden ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Eren, A., S. Tuna, Birinci Sanayi Planı Kapsamında Kurulan Sümerbank Dokuma Fabrikalarında Beslenme, Giyim, Kreş ve
Okul Olanakları (1935-1950). (Düzenlenerek alınmıştır.) Sağlık hizmetlerinin devletin ilgi görüşmeler sıra-
temel görevlerinden biri olarak sında önemli tartış-
ele alınması 23 Nisan 1920 ta- malar yaşanmış ve
3. Sümerbank fabrikalarının çalışanlarına sağladıkları olanaklar ve onların temel ihtiyaçlarına ilişkin
yardımları, Türk Devleti’nin hangi niteliklerini yansıtmaktadır? rihinde TBMM’nin kurulması bazı milletvekilleri
ile başlamaktadır. 2 Mayıs 1920 ayrı bir bakanlığa
tarih ve 3 sayılı kanun ile “Sıh- ihtiyaç olmadığını,
hat ve İçtimai Muavenet Vekâ- İçişleri Bakanlığı
leti” (Sağlık ve Sosyal Yardım bünyesinde devam
Bakanlığı-SSYB) kurulmuştur. etmesi gerektiğini,
4. Sosyal uygulamalara yer vererek fabrikaların çalışanlarına sağladıkları olanaklarla sizce ne amaçlan- Bu yıllarda ülkenin büyük bö- bazı milletvekille-
mış olabilir? lümünün işgal altında olduğu, ri sosyal yardımın Görsel 1: 1926/27 yıllarına yapılan Sıhhiye Vekâleti (Sağlık
işgali sonlandırmak için ulusal bu bakanlık ile iliş- Bakanlığı) Binası-Ankara
bir kurtuluş savaşı başlatılacağı kilendirilmemesi farkına varıldığı ve gerekleri-
ancak bunun için düzenli bir gerektiğini savunmuşlardır. nin bir devlet politikası olarak
ordunun olmadığı bilinmekte- Oysa Atatürk, bakanlığın adı- yaşama geçirilmeye çalışıldığı-
dir. Böyle bir ortamda Mustafa nın SSYB olması gerektiğini nı göstermektedir.
Madenler, Osmanlı İmparatorluğu’n- Kemal Atatürk ve arkadaşla- vurgulamış, böylece sağlığın
da hazinenin önde gelen gelir kay- rı orduyu kurmadan SSYB’yi iyileştirilmesinde sosyal yardı- Belirlenen politika ve ilkeler
naklarından biri olmasına rağmen kurmuşlardır. mın önemine dikkat çekmiştir. 1925 yılında hazırlanan Sağlık
Osmanlı madenciliğinde kalıcı ve SSYB’nin kuruluş kanunu ile Bakanlığın kurulmasını savu- Çalışma Programı’nda yedi te-
büyük bir gelişme sağlanamamıştır. nan milletvekilleri ise sağlık mel hedef altında toplanmıştır:
Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti olmadan iç işlerinin, millî mü- 1. Devlet sağlık örgütünü ge-
Devleti’ni ekonomik yönden kalkın- cadelenin, ziraatın, ticaretin nişletmek,
dırmak için ülkenin yer altı ve yer yürütülemeyeceğini, ibadetin 2. Hekim, sağlık memuru ve
üstü kaynaklarının etkili bir biçimde bile yapılamayacağını ve has- ebe yetiştirmek,
kullanılması gerekiyordu. Bu bakım- talıklar nedeniyle milletin var- 3. Numune hastaneleri ile do-
dan sanayinin bel kemiğini oluşturan lığını devam ettirmenin teh- ğum ve çocuk bakımevleri
maden ve elektriğin yurt içinden ko- likeye gireceğini, bu nedenle açmak,
lay ve ucuz bir şekilde elde edilmesi ayrı bir bakanlığın gerekli 4. Sıtma, verem, trahom, fren-
oldukça önemli bir yer teşkil etmek- Görsel 3: Etibank olduğunu savunmuşlardır. gi gibi önemli hastalıklarla
teydi. 1925’te Türkiye Sanayi ve Maa- Görsel 2: Sıtma ile mücadele amaçlı bir afiş. Mecliste yaşanan tartışmala- mücadele etmek,
din Bankası kuruldu. Ekonomik durumu ve teknik imkânları nispetinde devraldığı sanayi tesislerini ra karşın, SSYB’nin kurulmuş
belirli bir seviyeye ulaştıran banka, madencilik alanında kapsamlı çalışmalar yapamadı. Bunu ger- olması Mustafa Kemal Ata- 5. Sağlık ile ilgili kanunları
çekleştirmek için Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleriyle 1935’te bir iktisadi devlet teşekkülü olan türk’ün sağlığa verdiği önemin yapmak,
Etibank kurulmuştu. Bankanın adı, Etilerin madeni ilk kez bulmasına dayanarak verildi. bir göstergesidir. Bu tartış- 6. Sağlık ve sosyal yardım örgü-
Mehmed Gökhan Polatoğlu, Atatürk Dönemi’nde Maden ve Enerji Alanında Kurulan ve Sonraki Dönem Türkiye Sanayisine malar; bireyin ve toplumun tünü köye kadar götürmek,
Katkı Sağlayan Bir İktisadî Devlet Teşekkülü: Etibank (Düzenlenerek alınmıştır.) sağlık sorunları ile ekonomik, 7. Merkez Hıfzıssıhha Ensti-
toplumsal sorunlar arasında tüsü ve Hıfzıssıhha Okulu
karşılıklı ilişkilerin bulundu- kurmak.
ğu gerçeğinin, Atatürk’ün ön- İ. Ağırbaş, Y. Akbulut ve Ö. R. Önder,
Görsel 3: Yapım Yılları: 1927-32 yıllarında Atatürk Dönemi Sağlık Politikası
yapılan Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü cülüğündeki Cumhuriyetin (Düzenlenerek alınmıştır.)
Binası kurucu kadroları tarafından

70 71
Hazırlayan: Işıl ŞAHİN