Page 74 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ
35 İNKILAP TARİHİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü İNKILAP TARİHİ 12 36
ve ATATÜRÇÜLÜK
ve ATATÜRÇÜLÜK
3. ÜNİTE > Atatürkçülük ve Türk İnkılabı Kazanım 12.3.7: Atatürk Dönemi’nde sağlık alanında yapılan çalışmaları kavrar.
1. 2 Mayıs 1920 tarihinde henüz düzenli ordu kurulmadan, Millî Mücadele kazanılmadan Sağlık ve Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Sosyal Yardım Bakanlığı’nın kurulması ile ilgili nasıl bir çıkarımda bulunabilirsiniz?
Etkinlik İsmi HALK SAĞLIĞI 20 dk.
Amacı Atatürk Dönemi’nde halk sağlığı alanında yapılan çalışmaları yorumlayabilme. Bireysel

Yönerge Metinlerden ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

2. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın kuruluş kanunu ile ilgi görüşmeler sırasında bazı milletve- Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda uzun ve neredeyse hiçbirinde doktor yoktu. Bilinenin
killerinin İçişleri Bakanlığı bünyesinden ayrı bir Sağlık Bakanlığına ihtiyaç olmadığını savunmala- yorucu savaşlar sonucunda harabe hâline gelen aksine Türkiye’deki en etkili hastalık verem de-
rını nasıl yorumlarsınız? Anadolu’da salgın hastalıklar âdeta kol geziyor- ğil, sıtmaydı.
du. Anadolu halkı büyük bir sefalet içerisinde
hastane ve ilaca ulaşamıyordu. Cumhuriyetin 1923-1930 döneminde bulaşıcı hastalıklarla
ilanıyla birlikte halk sağlığı hizmetlerine yoğun mücadele edebilmek için heyetler kuruldu. Vi-
önem verildi. 1923-1930 yılları arasında sağlık layetlerden gelen salgın ihbarları dikkate alına-
alanındaki mesainin tamamı salgın hastalıklar- rak hastalığın görüldüğü yerlere ilaç, aşı, serum
la mücadele için sarf edildi. Bu dönemde en yo- ve doktor gönderildi. Mücadelede önemli yeri
3. “1940’lı yıllarda Dünya Sağlık Örgütünce sağlık; yalnızca hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, insan- ğun görülen hastalıklar; sıtma, frengi, çiçek, kı- olan aşıların üretimi devlet eliyle yapıldı. Tür-
ların bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hâli olarak tanımlanmıştır.” zıl, trahom, difteri ve verem idi. Ülkenin orta ve kiye’de üretilemeyen ilaçlar ise yurtdışından
Bu bilgiden hareketle Atatürk’ün 2 Mayıs 1920’de kurulacak bakanlığın adının Sağlık ve Sosyal kuzey kesimlerinde frengi, güneyinde trahom ithal edildi. 1930 yılında saha çalışmalarından
Yardım Bakanlığı olması gerektiğini savunmasını nasıl açıklayabilirsiniz? tamamında ise sıtma hastalığı görülüyordu. elde edilen tecrübeler doğrultusunda Umumi
Hıfzıssıhha Kanunu çıkarıldı. Bulaşıcı ve salgın
Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’yi müca- hastalıklarla mücadele bu düzenlemeyle yasal
dele anlamında en çok zorlayan hastalık, sıtma zemine oturtuldu.
oldu. Sıhhiye Vekili Dr. Refik (Saydam) Bey ta- Süleyman Tekir, Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye’de
rafından 1923’te verilen bilgilere göre kazaların Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele (1923-1930)
(Düzenlenerek alınmıştır.)

1. Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Anadolu’da en yoğun görülen hastalıkların ve bu hastalıklara karşı
Türkiye Cumhuriyeti hükûmetinin temel politikasının ne olduğunu söyleyebilirsiniz?

Görsel 4: Sağlık çalışanı ve kurumları bakımından Cumhuriyet’in ilk on beş yılı.

4. Yukarıda verilen grafik ve görseller ile 1925 yılında hazırlanan Sağlık Çalışma Programı’nda yer Görsel 2: 1930’larda hazırlanan “Sıtma yuvamızın,
alan temel hedefleri karşılaştırdığınızda, Atatürk Dönemi sağlık politikası hakkında nasıl bir de- Görsel 1: Sıtma nedeniyle dalak büyümesinin resmedil- sağlığımızın ve kalkınmamızın düşmanıdır.” başlıklı
ğerlendirmede bulunabilirsiniz? diği bir broşür. afiş.
Halkın sağlığı için koruyucu hekimlik, Sıhhat ler Avrupa ve Amerika’dan satın alınmıştı. Bilgi
Vekâletinin (Sağlık Bakanlığı) yegâne “ülkü”sü veren sağlık mevzularına ait 60 film; şehir ve ka-
hâline gelmiş, bu amaçla kullanılacak sıhhi film- sabalarda, sinemalarda halka, orduya mek

72 73
Hazırlayan: Selma MUSLU