Page 314 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12 155

6.ÜNİTE> Deneme Kazanım A.4.6. Metnin görsel unsurlarla ilişkisini belirler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becersi Alan Becerileri: Okuma Becerisi

Etkinlik İsmi Düşünceyi Görmek 20 dk.
Amacı Resim, karikatür, fotoğraf, çizim, grafik gibi unsurların metne katkısını yorumlayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyup soruları metne göre cevaplandırınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Olası Ormanlar
(…)
Bazı yazarlar, kendisiyle çelişen anlatının görsel bir eğretilemesi olarak, Şekil 11 de verilen imgeyi gös-
termişlerdir. Bu şekil ilk bakışta, hem tutarlı bir evren yanılsaması hem de açıklanamaz bir biçimde
olanaksız bir şey duygusu yaratmaktadır; ikinci düzey bir okumada (bu şekli iyi "okumak" için onu
çizmeyi denemek gerekir), şeklin neden ve nasıl iki boyutlu olarak mümkün, ancak üç boyutlu olarak
saçma olduğu anlaşılmaktadır.
Ancak bu örnekte bile, bu şeklin var olabileceği bir evrenin olanaksızlığı, o dünyada, gerçek dünyada
geçerli olan düzlem geometrisi kurallarının geçerli olması gerektiğini varsaymamızdan kaynaklan-
maktadır. Bu kurallar geçerliyse, şekil olanaksızdır. Gene de bu şekil geometrik açıdan olanaksız de-
ğildir; bunun kanıtı da, şeklin iki boyutlu bir düzlemde çizilebilmesidir. Ancak şekle yalnızca düzlem
geometrisinin kurallarını değil, aynı zamanda üç boyutlu nesneleri çizmekte kullanılan perspektif
kurallarını da uyguladığımızda yanılgıya düşmekteyiz. Eğer şekildeki gölgelendirmeyi üç boyutlu bir
yapıdaki gölgelerin temsili olarak değerlendirmesek, bu şekil yalnızca Flatland'de değil, bizim dün-
yamızda da olanaklı olurdu. Görüldüğü gibi, en olanaksız dünyanın bile, olanaksız olabilmesi için,
gerçek dünyada olanaklı olan şeylerin oluşturduğu zemine dayanması gerekir.

Şekil 11

Bu, anlatı dünyalarının gerçek dünyanın asalakları olduğu anlamına gelmektedir. Kabul edilebilir
kurmaca öğelerin sayısını öngören bir kural yoktur, aksine bu konuda büyük bir esneklik söz konusu-
dur masal gibi biçimler her adımda gerçek dünyayla ilgili bilgimizde düzeltmeler yapmaya bizi hazır-
lar. Ancak metnin adını koymadığı ve açık bir biçimde gerçek dünyadan farklı olarak betimlemediği
her şeyin, zımnen gerçek dünyanın yasalarına ve durumuna karşılık geldiğini anlamak gerekir.
Umberto Eco, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti

1. Kullanılan görselin (şekil 11) Olası Ormanlar adlı metinle ilişkisi hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?

313