Page 109 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 9 53

2.ÜNİTE > Hücre Kazanım 9.2.1.3. Hücre zarından madde geçişine ilişkin kontrollü bir deney yapar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Sınıflandırma Becerisi

Etkinlik İsmi GÜMRÜK KAPISI 40 dk
Amaçları Hücre zarındaki madde geçiş yöntemlerini ayırt edebilmek. Bireysel

1. Yönerge Karaciğerin görevleri ve çevresiyle yaptığı madde alışverişi ile ilgili aşağıdaki metni okuyunuz.

GÜMRÜK KAPISI
Karaciğer vücudumuzun en önemli organlarından biridir. Tespit edilebilmiş beş yüzü aşkın görevi
vardır. Yemek yedikten kısa bir süre sonra kandan glikozu alıp hücrelerinde glikojene çevirir. Açlık
durumunda önceden depolamış olduğu glikojeni hidroliz edip kana glikoz gönderir. Böylece kan gli-
koz seviyesinin dengelenmesini sağlar. Yağda çözünen A, D, E ve K vitaminlerini depo edebilir. Vita-
min eksikliği durumunda bu vitaminleri kana verebilir. Dış ortamdan su alabildiği gibi hücre dışına su
verebilir. Demir, bakır gibi iyonlarla amino asit gibi besinleri depo eder. Kandan aldığı amonyağı üre-
ye çevirip kana iletir. Yağ asitlerini ve gliserolü yağa çevirip depolayabildiği gibi yağı hücre dışına da
aktarabilir. Karaciğer Kupfer hücreleri sayesinde yaşlı alyuvarları yutup sindirir. Pıhtılaşmada görevli
fibrinojen proteinini üretip hücre dışına verir. Kansızlık durumunda alyuvar üreterek bu alyuvarları
kana gönderir. Mitokondrilerinde oksijen kullanıp karbondioksit oluşturabilirler. Kısacası karaciğer
hücrelerinin hücre zarı yoğun bir gümrük kapısı gibi çalışır.

2. Yönerge Aşağıdaki görsellerde hücre zarındaki madde alışverişleri şematize edilmiştir. "GÜMRÜK KAPISI"
metninden yararlanarak ve inceleyeceğiniz görsellerdeki maddelerin yoğunlukları ile geçiş yönlerini
dikkate alarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Hücre dı ı

Hücre ç ATP ATP
1 2 3 4 5 6 7 8

Hücre dı ı

Hücre ç

9 10

1. Yemek yedikten sonra karaciğerin kan şekerini düzenleyebilmesi için glikoz kaç numaralı yöntem ya
da yöntemlerle hücre zarından geçmelidir? Cevabınızı gerekçeleriyle birlikte açıklayınız. Yöntemle-
rin isimlerini de belirtiniz.

107