Page 161 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 9

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No: 64 2. Bu canlılar dışarıdan besin kaynağı olarak karbonhidrat, yağ ve
protein gibi organik besinleri değil, demir gibi inorganik madde-
TABLO: leri kullandığı için ototrof (üretici) canlılardır. İnorganik madde-
leri okside ettikleri için de kemoototrofturlar.
KARAKTERLER Vatoz Orkinos Semender Timsah Şahin Kanguru
3. Olası cevaplar:
Omurga Sütünu X X X X X X • Hurda atıkların değerlendirilmesi gibi geri dönüşüm olayların-
Kemikten iskelet X X X X X da kullanılabilir.
Dört gözlü kalp X X X • Ağır metallerce kirlenmiş bölgelerin temizlenmesinde kulla-
nılabilir.
Sıcakkanlı X X
4. Biyomadencilikte yüksek ısılı fırınlara ihtiyaç olmadığından
İç döllenme X X X X
enerji tüketimi düşüktür. Fosil yakıtların yanması sonucu atmos-
Yavru bakımı X X X fere verilen karbondioksit, karbonmonoksit ve kükürtdioksit gibi
Akciğer solunumu X X X X hava kirliliğine neden olan gazların salınımı azalır. Fakat bakte-
rilerin madeni işleme süresi fırınlarda eritmeye göre daha uzun
Amniyon kesesi X X X sürer.
Dört üye X X X X 5. Kaplıcalar, aktif olmayan yanardağlar, pH'sı düşük kaynak suları,
Kıl X maden sahaları gibi yerlerde araştırmalar yapardım. Bu ortamlar
bu tür mikroorganizmaların yaşayabileceği yerlerdir.
Süt X
6. Olası cevap:
Dişler X X X X X
Problemin tespit edilmesi: İçme suyu kalitesinin düşük olduğu
Diyafram X bölgelerde binalardaki metal borularda görülen paslanma, aşın-
Doğurma X ma ve delinme gibi sorunların nedeni nedir?
Tüy X Verilerin toplanması ve gözlemlerin yapılması:
• Sülfat yoğunluğu fazla olan sularda oksijensiz ortamda mikro-
Kıkırdaktan iskelet X
organizma faaliyetinin etkisiyle sülfürik asit oluşabilmekte bu
Yüzme kesesi X asit de özellikle sıcak su borularında aşınmaya neden olabil-
Yüzgeç X X mektedir.
• Demir ve mangan oranı yüksek sularda demiri tüketen mikro-
Solungaç X X
organizmalar çoğalmakta ve metallerin oksitlenip paslanma-
İki gözlü kalp X X sına, aşınmasına ve suyun kızıl kahverengi bir renk almasına
Üç gözlü kalp X neden olmaktadır.
Soğukkanlı X X X X Hipotez oluşturulması: Sülfat ve demir yönünden zengin sular-
da sayısı artan mikroorganizmaların oluşturduğu atıklar metal
Dış döllenme X X
borularda aşınmaya neden olur.
Nemli vücut X Hipoteze dayalı tahminlerin yapılması: Eğer suya mikroorga-
Keratin pullar X nizmaların ölmesine neden olan yoğun klor ilave edilirse sudaki
canlıların sayısı azalmalı ve metal içme su borularında aşınma
görülmemelidir.
1. Yüzgeçlere, solungaçlara ve iki gözlü kalbe sahip olmaları, onların
balık sınıfında yer almalarını ve suda yaşamalarını sağlar. Kontrollü deneyin uygulanması: Aynı özellikte iki metal boru-
2. Bazı balıklarda iç döllenme de görülür. Suda yaşayan canlılarda dan aynı özelliğe sahip sülfat ve demir oranı yüksek su geçirilir.
Fakat bir borudan geçen suya mikroorganizmaların ölmesine ne-
farklı üreme biçimleri görüldüğünden dış döllenme balıklar için den olan yoğun klor ilave edilir. İki ay boyunca gözlem yapılır.
ortak özellik olamaz. Sonuçlar kaydedilir.
3. Bazı özellikleri ortak olsa da sahip oldukları iskelet yapısının kı- Sonuçların değerlendirilmesi:
kırdak ya da kemik olması farklı grupta incelenmesini gerektirir.
• Klor ilave edilmiş su verilen boruda aşınma gözlenmezse hipo-
4. Orkinos balık sınıfında yer alır, yüzme kesesine sahiptir ve suda tez doğrulanmış olur.
yaşar. Semender ise amfibi (çift yaşamlılar) sınıfında yer alır. Yaşa- • İki boruda da yıpranma gözleniyorsa hipotez değiştirilmelidir.
mının bir bölümünü suda geçirirken ergin haldeyken karada yaşar. Borulardaki yıpranmanın nedeni mikroorganizmalar değil baş-
Semender, dört üyeye sahipken orkinos, suda yaşamasını sağlayan ka bir etkendir.
yüzgeçlere sahiptir. Her iki türün kalplerinin odacık sayısı fark-
lıdır. Bağımsız değişken klor eklemek, bağımlı değişken borulardaki
5. Timsah, şahin ve kanguru semenderden farklı olarak amniyon ke- aşınmadır.
sesine sahiptir. Timsah, şahin ve kanguru semenderden bu nokta- Etkinlik No: 66
da ayrılırlar. Ancak bu üç canlının diğer farklı özellikleri de dikkate 1. Canlılar bulunduğu koşullarda yaşama şansını arttıracak en ideal
alındığında her biri farklı gruplara ayrılır. Ayrıca semenderde dış
döllenme görülürken diğerlerinde iç döllenme görülür. özelliklere sahiptir. Bu özellikler ise canlının adaptasyon özelli-
6. Kangurunun en belirgin özellikleri, vücutlarının kılla kaplı olması, ğidir. Adaptasyon canlının yaşadığı ortamdan en verimli ve en
ekonomik şekilde faydalanmasına olanak sağlar.
kaslı diyaframa sahip olmaları ve meme bezleri sayesinde yavrula-
rını sütle beslemeleridir. 2. Ekonomik, kullanışlı, verimli ve insanların ihtiyaçlarını karşıla-
maya yönelik olmalıdır.
Etkinlik No: 65 3. Lotus bitkisinin kendi kendini temizleme özelliğinden ilham alı-
1. Bu canlılar asidik ortamda maden cevherini besin olarak kullan- narak virüsün tutunamadığı maske ve eldivenler yapılabilir. Bu
dıklarına göre arkeler âleminde bulunmalıdır. sayede virüsün bulaşıcı özelliğini azalır.

159