Page 289 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.:63 Etkinlik No.:65
Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. 1. Yönerge
Muhtemel cevaplar:
1. Özkan Bey, aracı konum değiştirmese bile yanındaki aracın 1. Haberleşme ve hava tahmin uydularının Dünya çevresindeki dolan-
hareket etmesinden dolayı hareket eden aracı durgun, kendisini ma süresi, Dünya'nın kendi çevresindeki dolanma süresine eşit olur.
ise ters yöne hareket ediyormuş gibi algılamıştır. Bunun sonucunda yeryüzünden bakıldığında bu uydular hareketsiz-
miş gibi görünür.
2. Dünya ile aynı hızda hareket ettiğimizden Dünya’nın dönüş ha- Dünya (dolayısıyla uyuyan bebek), Güneş’in etrafında saatte yaklaşık
reketini hissedemeyiz. Güneşin gökyüzündeki hareketini takip 2. 100 000 km hızla dönmektedir. Evrende hiçbir sistemin hareketsiz
edersek Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşünü hissedebiliriz. kalma ihtimali yoktur.
3. ISS’de görevli astronotlar Dünya ile birlikte hareket etmedikle- 3. Gün içinde, farklı saatlerde gökyüzüne baktığımızda Güneş’in ha-
reket ettiğini gözlemleyebiliriz. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki
rinden dolayı Dünya’nın dönüşünü hissedebilirler.
dönüş hareketini hissetmediğimiz için Güneş’i Dünya’nın etrafında
4. Hedefe varmadan paketi bırakmalısınız. Size göre ilk hızsız olarak dönüyormuş gibi algılarız. Bundan dolayı (Güneş’in kendi ekseni
bırakılan cisim yere göre yatay bir hıza sahiptir. etrafındaki dönüş hareketinden) Güneş lekesi yer değiştirmiş gibi
görülür.
5. Helikopter havalandığında Dünya’nın hızına eşit bir hıza sahiptir Otobüste seyahat eden bir gözlemci, otobüste bulunan diğer yol-
ve 6 saat sonra aynı noktaya iner. 4.
cuları hareketsiz olarak tanımlarken yol kenarında duran bir başka
Gidiş geliş süreleri arasındaki fark Dünya’nın dönüş hızı ve yönü gözlemci, otobüsü ve içinde bulunan tüm yolcuları otobüsle birlikte
6. ile atmosferdeki rüzgar akımlarından(Jet Stream)kaynaklanmak- hareket ediyor olarak tanımlar. Göreceli (bağıl) hareket, cisimlerin
tadır. Konu ile ilgili olarak https://youtu.be/3gNkgj9h2oM genel seçilen farklı referans noktalarına göre farklı hareket ediyormuş gibi
ağ adresindeki video izlenebilir. algılanmasıdır. Bu iki arkadaş da dışarıdaki bir ağacı geriye gidiyor-
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı, Sayfa muş gibi algılar.
129-131. 2. Yönerge
Etkinlik No.:64
1. İki araç da eşit büyüklükte hızlarla aynı yöne gideceklerinden dolayı bir-
1. Yönerge birini hareketsiz algılar.
Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
1. 2. 1. aracın sürücüsü 2. aracı batı yönüne gidiyormuş gibi algılar.
Muhtemel cevaplar:
A, B ve C kişileri sınıfta yürür. A ve C kişileri aynı yönde ve aynı hızda, 3. 2. aracın sürücüsü 1. aracı doğu yönüne gidiyormuş gibi algılar.
B kişisi ise aynı yönde fakat A ve C kişilerinden daha hızlı yürür. D kişisi
ise hareketsiz bekler. 4. Hızdaki eksi işareti yön belirtir. 2 m/s ile -2 m/s arasında şiddet olarak bir
fark olmamasına rağmen yön olarak fark vardır. Bu da hızın vektörel bir
2. A kişisi büyüklük olduğunu gösterir.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı, Sayfa
129-131.
Etkinlik No.:66
2. Yönerge

B kişisi Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.

1. Düz zemine yerleştirilen mıknatısın, bilyenin düz zeminde
aldığı yolu artırdığı gözlemlenmiştir.
2. Bu deneyde bilyenin eğik düzlemden serbest bırakıldığında
harekete başlamasını sağlayan kuvvet, yer çekimi kuvvetidir.
Bilyenin düz zeminde durması sürtünme kuvvetinin varlığı-
nı gösterir. Bilyenin mıknatısa yapışması manyetik kuvvet ile
açıklanabilir.
C kişisi 3. Yer çekimi ve manyetik kuvvet temas gerektirmeyen, sürtünme
kuvveti temas gerektiren bir kuvvettir.
4. Demir bilyenin eğik düzlemde ve düz zeminde dönmesini sağla-
yan kuvvet, sürtünme kuvvetidir. Eğer sürtünme kuvveti olma-
saydı bilye dönmeden ilerlerdi.
5. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
Muhtemel cevaplar:
Mıknatısların hızlandırıcı etkisi olduğu gibi yavaşlatıcı etkisi de
D kişisi vardır. Bu durum, araçların yokuşta kontrolü kaybetmemesi için
çözüm olabilir.
6. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
Muhtemel cevaplar:
Madenî paralar, madenî para makinesine bilye deneyindeki gibi
yokuş aşağı bırakılır. Para çok hızlı hareket ederse makine tara-
fından iade edilir. Para uygun bir hıza ulaşırsa ürün alınabilir.
Paranın uygun hızla hareketi mıknatıslar sayesinde olur.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı, Sayfa
129-131.

289