Page 291 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.:69 3. Yönerge
2. Yönerge 1. Dengelenmiş kuvvetlerin etkisi altındaki cisim üzerine etki eden
Net kuvvet sıfırdan farklıysa kuvvetler dengelenmemiştir. Net kuv- tüm kuvvetlerin vektörel toplamı sıfırdır. Cisim üzerine etki eden
vet sıfır ise kuvvetler dengelenmiş demektir. kuvvetlerin vektörel toplamı sıfırdan farklı ise cisim dengelen-
Dengelen- Dengelenmemiş memiş kuvvetlerin etkisi altındandır. Dengelenmemiş kuvvetle-
miş Kuvvet Kuvvet Açıklama rin etkisi altındaki cisim ivmeli hareket eder.
X Cismin yavaşlaması, net 2. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
1 kuvvetin sıfırdan farklı Muhtemel cevaplar:
olduğunu gösterir.
Sadece duran cisimler değil sabit hızda hareket eden cisimler de
Cisim sabit hızlı hareket dengelenmiş kuvvetlerin etkisi altındadır.
2 X ettiği için net kuvvet
sıfırdır. 5. Yönerge
X Cismin hızlanması, net Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
3 kuvvetin sıfırdan farklı Muhtemel cevaplar:
olduğunu gösterir.
X İvme, cismin hızlan- Günlük Hayattan Örnekler Dengelenmiş Dengelenmemiş
dığını gösterir. Cismin
4 hızlanması, net kuvvetin Kuvvet Kuvvet
sıfırdan farklı olduğunu Masada duran kitap X
gösterir. 1
İvme sıfır ise cisme Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı, Sayfa
140-142.
5 X etki eden net kuvvetin
büyüklüğü sıfırdır.Bu
durumda cisim sabit Etkinlik No.:71
hızlı hareket yapar
1. Yönerge
Cisim sabit hızla hareket
6 X ettiği için net kuvvet Aristoteles: Aristoteles, MÖ 384 yılında Yunanistan’ın kuzeyindeki
sıfırdır. Halkidiki Yarım Adası’nda bulunan Stagira kentinde doğmuştur. Aris-
toteles ve hocası Platon, Antik Çağ felsefesinin önemli temsilcilerin-
7 X Cisim durduğu için net dendir. Filozof ve bilim insanı olan Aristoteles, bir cismin hareketini
kuvvet sıfırdır.
sürdürebilmesi için kuvvete ihtiyaç duyduğunu, hareketsizliğin kütle-
Cisim sabit hızla hareket nin doğal durumu olduğunu savunmuştur.
8 X ettiği için net kuvvet
sıfırdır. İbn-i Sînâ: 980 yılında Buhara’nın Afşin kentinde dünyaya gelen İbn-i
Sînâ, Aristo ve Farabi’den etkilenerek fizik konuları üzerine çalışmalar
yapmıştır. İbn-i Sînâ doğal cisimlerin yapılarını, hareket ilkelerini ve
3. Yönerge biçimlerini incelemiştir. Hareketi de tıpkı Aristoteles’te olduğu gibi
Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. bir değişim türü olarak sınıflandırmış ve bu bağlamda hareketin yönü
üzerinde durmuştur.
Muhtemel cevaplar:
Halat çekme oyunu, bilek güreşi sporu vb. Isaac Newton (Ayzek Nivtın): Isaac Newton 1642 yılında İngiltere’de
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı, Sayfa dünyaya gelmiştir. Klasik mekaniğin temelini atmış ve 1687 yılında
140-142. yazdığı “Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri’’, tarihin en önemli
bilimsel kitaplarından biri olmuştur. Newton, evrensel çekim yasasını
Etkinlik No.:70 ortaya koymuş, ışığın özellikleri ve doğası üzerine çok sayıda deney
1. Yönerge yapmıştır.
Dengelenmiş Kuvvetler (Sol) 2. Yönerge
• Duvarda asılı duran tablo Burada gerçekleşen olaylar Newton’ın Hareketin Birinci Yasası olarak da
• Sabit hızla hareket eden araba bilinen Eylemsizlik Yasası temelinde açıklanabilir. Newton kendi kita-
• Dünya’nın Güneş etrafında yaptığı hareket bında bu durumu “Tüm cisimler bir kuvvet etkisi tarafından durumunu
• Duran bir top değiştirmeye zorlanmadıkça düzgün doğrusal hareketini veya durağan-
• Masa üzerindeki vazo lığını korur.” şeklinde ifade etmiştir. Çocuklar duran madenî paraların
• Zıt yönlerde eşit kuvvet ile itilen cisim altındaki kâğıdı aniden çektiklerinde paralara yeterince kuvvet uygu-
Dengelenmemiş Kuvvetler (Sağ) lanmadığından paralar devrilmeden durmaktadır. Aynı şekilde alttaki
• Yeşil ışık yanınca arabanın hareket etmesi paraya başka bir para fırlattıklarında sadece alttaki paraya kuvvet uy-
• Yukarı atılan topun hareketi gulandığından para fırlayıp gitmekte, diğerleri ise yerinde kalmaktadır.
• Vurulduktan sonra giderek yavaşlayan top 3. olay da benzer şekilde eylemsizlik ilkesi ile açıklanabilir.
• Piste iniş yapan uçak Avrupa pazarındaki otomobillerin güvenlik performanslarının
• Durağa yaklaşan belediye otobüsü 1. değerlendirilmesi amacıyla yapılan NCAP çarpışma testlerinde
• Çocuğun elinden düşen kalem
test edilen otomobiller, burun genişliğinin %40'ını kapsayacak
2. Yönerge şekilde 64 km/h sürat ile ezilebilen bariyere çarptırılıyor. Aracın
içindeki cansız manken ise eylemsizlik prensibi gereği denge-
“Hanginiz Milyoner Olmak İstemez?” adlı uygulamada sorulan lenmiş kuvvetlerin etkisinde aynı hızla yoluna devam etmek
7 sorunun doğru cevapları: istiyor. Bu testler aynı zamanda emniyet kemeri kullanmanın
1. Üzerine etki eden tüm kuvvetlerin toplamı sıfır olan cisimdir. önemini de gözler önüne seriyor.
2. İstasyondan yolcu aldıktan sonra harekete başlayan tren 2. Ani hız değişimlerinde ve manevralarda pilotların maruz kal-
3. Hepsi dığı ivmenin, yer çekimi cinsinden ifadesidir. Normal ortamda
4. Uzay boşluğunda sabit hızla hareket eden uzay aracı maruz kaldığımız kuvvet G olarak kabul edilirse 6G-9G arası
5. Araç başlangıçta durgun olduğundan dengelenmiş kuvvetlerin, kişiler bilinç kayıplarına ve 9G üstü ise ölümlere neden olabilir. Bu et-
tarafından itildiğinde dengelenmemiş kuvvetlerin etkisi altındadır. kiyi azaltmak amacıyla pilot ve astronotlar için özel kıyafetler
6. I, II ve III tasarlanmıştır.
7. İbn-i Sînâ

291