Page 296 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

FİZİK 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.:82 Etkinlik No.:85
1. Hokey oyuncusu harekete başlarken ayağıyla yere kuvvet uygula-
yarak (karşılığında yer de ayağına tepki kuvveti uyguluyor) kendi- 5. Yönerge
sinin yatay doğrultuda hareket etmesini dolayısıyla kinetik enerji 1.
kazanmasını sağlıyor. Yani yaptığı iş enerjisini değiştiriyor. Uygulanan kuvvetler eşit ise sürtünme kuvvetinin büyüklüğü,
Diske vurmadan önce elindeki sopayı buza dokundurarak bükül- yere uygulanan cismin ağırlığı ile cismin zemin ile arasındaki
mesini sağlıyor ki bu durumda sopada potansiyel enerji birikiyor. etkileşime bağlıdır. Bu sebeple sürtünme kuvvetinin büyük ol-
Aynı zamanda sopayla diske belli bir kuvvet uygulayarak vuruş duğu durumda geçen süre daha fazla olur.
doğrultusunda yol aldırıyor. Bu durumda disk hem yapılan iş hem 2. m ile m kütlelerinin birbirine bağlanması ile oluşturulan siste-
1
2
de potansiyel enerjinin aktarılması sayesinde büyük bir kinetik min kütlesi, diğer durumlardan fazla olur. Böylelikle zıt yönde
enerji kazanıyor. yapılan iş arttığından geçen zaman da artmıştır.
Sopanın diske temas süresini azaltarak da vuruş gücünü arttırmış 3. Kuvvet ve alınan yol değişmediğinden fiziksel anlamda yapılan
oluyor. iş değişmemiştir. Fakat sürtünme kuvvetinin ortamda olmayışı,
cismin masanın diğer ucuna varış süresini azaltacağından güç
2. artacaktır.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim 9. Sınıf Fizik
Ders Kitabı, Sayfa 175-178.
Etkinlik No.:86
1. Yönerge
Kaykaycının ayağıyla yere uyguladığı kuvvet sonucundaki 1. Daha büyük bir acıya ve hasara yol açardı. Cevizin daha yük-
hareketi; buz hokeycisinin kendisini harekete geçirmesi ya sek bir noktadaki potansiyel enerjisi daha büyük olacağından
da hareket halindeylen hızlanması için ayağıyla yere uygula- Hoca’nın başına çarpmasıyla cevizin yapacağı iş (W = E – E
ilk
son
dığı yatay kuvvetin yaptığı iş ve bu işin kinetik enerjiye dö- eşitliğine göre) daha büyük olur. h yüksekliği arttıkça potansiyel
nüşmesine benzemektedir. enerjisi de artıyor.
2. Daha büyük bir acıya ve hasara yol açardı. Bal kabağının kütlesi
cevizden daha büyük olduğuna göre bal kabağının bu olay so-
nucunda yapacağı iş (W = E – E eşitliğine göre) daha büyük
son
ilk
olur. m kütle değeri arttıkça potansiyel enerjisi de artıyor.
3. 1. Daha düşük bir acı
Bilardo oyuncusunun ıstaka ile topa vurma hareketi ve bu 2. Daha büyük hasara yol açılıyor
vuruş ile topun harekete geçmesi; buz hokeycinin diske vur- Yer çekimi ivmesinin daha düşük olduğu Ay’da cevizin aynı
madan önce daha fazla kuvvet uygulayabilmek için bir ayağını yükseklikte Dünya’ya göre potansiyel enerjisi daha küçük ola-
geriye çekip diske vurması, diske uyguladığı kuvvetin diskte iş cağından Hoca’nın başına çarpmasıyla cevizin yapacağı iş te (W
yaparak kinetik enerjiye dönüşmesine benzemektedir. = E – E eşitliğine göre) daha küçük olur. Yer çekimi ivmesi
son
ilk
azaldıkça potansiyel enerjisi de azalır.
4. Otomobilin duvara vereceği hasar ve kendisinde oluşacak ha-
sar artardı. Hızın artması cismin kinetik enerjisini arttırmış
ve duvara çarpmasıyla tüm enerji bu otomobilin yapacağı işe
dönüşürdü. Bu durumda yapılan iş artmış demektir. Cisimlerin
Okcunun yayı gererek potansiyel enerji biriktirmesi ve yayı kinetik enerjisi hızı ile doğru orantılıdır.
serbest bırakması sonucu okun kinetik enerji kazanması; buz
hokeycinin diske vuruş anında sopayı yere dokundurup bü- 5. Otomobil yerine çok daha büyük kütleli tır duvara aynı hızla
külmesiyle topladığı potansiyel enerjiyi diske kinetik enerji çarpmış olsaydı duvara vereceği hasar çok daha büyük olurdu.
olarak aktarmasına benzemektedir. Cismin kütlesinin artması cismin kinetik enerjisini artırır ve
duvara çarpmasıyla tüm enerji bu cismin yapacağı işe dönü-
şür. Bu durumda yapılan iş artmış demektir. Cisimlerin kinetik
Etkinlik No.:83 enerjisi kütlesi ile doğru orantılıdır.
Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. 2. Yönerge
1. Biyonik bot kullanan kişi daha yükseğe zıplayabilmek için ba-
Etkinlik No.:84 caklarını daha fazla kasarak (yani kas güçlerini kullanarak)
1. Yönerge botun tabanındaki yayın daha fazla sıkışmasını sağlıyor. Yayın
1. Doğru cevap P = W/t bağıntısı uygulanarak bulunacaktır. fazla sıkışmasıyla yayda toplanan potansiyel enerji artıyor ve
daha büyük iş yapmasını sağlıyor.
(W = E – E )
son
ilk
2. Sıkışma miktarı aynı olmak koşuluyla daha sert bir yay kullanıl-
2. Bağımlı değişken : Bidonların yukarıya çekilme süresi saydı zıplama yüksekliği artardı. Tam tersine daha yumuşak bir
Bağımsız değişken: Bidonların kütleleri yay kullanılsaydı zıplama miktarı azalırdı. Yayda biriken potan-
Kontrollü değişken: Yükseklik siyel enerji yayın cinsine veya özelliğine bağlıdır.
2. Yönerge
Doğru cevap P = W/t bağıntısı uygulanarak bulunacaktır.
1.
(W = E – E )
son ilk
296