Page 188 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9 92

4. ÜNİTE > Maddenin Hâlleri Kazanım 9.4.3.3: Kapalı kaplarda gerçekleşen buharlaşma-yoğuşma süreçleri üzerinden denge buhar basıncı
kavramını açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Alan Becerileri: Verileri Toplama, Yorumlama, Sonuç Çıkarma
Etkinlik İsmi SIVILARDA DENGE BUHAR BASINCI 20 dk.
Amacı Sıvılarda denge buhar basıncını yorumlayabilme. Bireysel

Yönerge Buharlaşma ve kaynama olaylarının anlatıldığı aşağıdaki metni okuduktan sonra soruları cevapla-
yınız.

Sıvı tanecikleri birbiriyle sürekli çarpışır. Bu çarpışmalar sonucu sıvı yüzeyinde bulunan yüksek enerjili sıvı ta-
neciklerinin buhar hâle geçmesine buharlaşma denir. Buharlaşma her sıcaklıkta ve sıvı yüzeyinde gerçekleşir.
Buharlaşma olayı endotermik (ısı alan) bir olaydır.
Nemli çamaşırların kuruması, ele dökülen kolonyanın buharlaşması, denizden çıkınca deri üzerindeki suyun vü-
cuttan ısı alarak buharlaşması, sebzelerin kurutulması günlük hayatta gözlemlenebilen buharlaşma olaylarından
bazılarıdır.
Sıvının buhar basıncı dış basınca eşit olduğunda, sıvının her yerinden gaz kabarcıklarının çıkması olayına kayna-
ma denir. Saf maddelerin kaynama noktası sabittir. Kaynama anında saf sıvılarda sıvının tümü tükeninceye kadar
sıcaklık sabit kalır. Sıvı tükenince olay biter. Saf bir maddenin içinde uçucu olmayan bir madde çözünmüşse karı-
şımın kaynama saf sıvının kaynama noktasına göre yüksektir.

1. Yazın kesilmiş bir karpuzun güneşin altında bir süre bırakılmasındaki amaç ne olabilir? Açıklayınız.

2. Tabloda bazı öğrencilerin çalışmaları verilmiştir. Bu çalışmalardan yola çıkarak buharlaşma ve kay-
nama olaylarının nelere bağlı olduğunu belirleyerek tabloda boş bırakılan yerlere yazınız.

Buharlaşmanın Bağlı Kaynamanın Bağlı
Çalışmalar
Olduğu Etmenler Olduğu Etmenler
İlayda, aynı ortamda iki farklı behere sıcaklıkları ve kütleleri eşit su
ve etil alkol koyar. Bir süre sonra sıvı miktarlarını kontrol edince
etil alkolün bulunduğu beherdeki sıvının daha az kaldığını görür.
o
Antalya’ da yaşayan Arda, saf suyun 100 C’de kaynadığını bilerek
Kayseri’de yaşayan arkadaşına saf suyun Kayseri’de kaç derecede
o
kaynadığını sorar. “Arkadaşı da suyun 100 C’den daha aşağıda
kaynadığını söyler.”
Yiğit, iki ayrı su bardağına sıcaklıkları ve miktarları eşit saf su ve
tuzlu su koyup odasındaki pencerenin önüne bırakır. Bir hafta
sonra bardaklardaki sıvı miktarlarını kontrol ettiğinde saf su bu-
lunan bardaktaki sıvı miktarının daha az olduğunu görür.
Murat, etil alkol su karışımını ayırmak için ayrımsal damıtma dü-
zeneğini kurar ve etil alkol su karışımını ayırma deneyini başlatır.
o
Etil alkolün 78 C, saf suyun ise 100 C’de kaynadığını gözlemler.
o
Fatma, iki ayrı su bardağına başlangıç sıcaklıkları ve kütleleri eşit
saf su koyar. Bardaklardan birini güneş görmeyen odasına diğe-
rini güneş gören bir yere bırakır. İki gün sonra bardaklardaki su
miktarlarını kontrol eder. Odasında bulunan bardaktaki suyun
miktarının daha fazla olduğunu gözlemler.
Derin, makarna yapmak için tenceredeki bir miktar suyu ısıtmaya
başlar. Tenceredeki su kaynamaya başladığında içerisine bir mik-
tar tuz ilave edince kaynamanın durduğunu gözlemler.

187