Page 103 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 54

2. ÜNİTE > İnsanlığın İlk Dönemleri Kazanım: 9.2.6. İlk Çağ’da hukuk sistemlerinin oluşturulmasında etkili olan dinî ve beşerî kaynakları kavrar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme Becerisi
Etkinlik İsmi HİTİTLERİN HUKUK SİSTEMİ KOMŞU MEDENİYETLERLE AYNI MIDIR? 30 dk.
Bireysel
Amacı İlk Çağ Anadolu medeniyetlerinden biri olan Hititlerin hukuk sistemini analiz edebilme.
Grup

Görsel 1: Hititler (Anadolu Medeniyetleri Müzesi)
HİTİT HUKUKU

Hitit toplumu; soylular, hürler, köleler ve namralar (savaş esirleri) gibi bir takım sosyal sınıflardan olu-
şuyordu. Hititlerin anlayışına göre köleler yarım insanlardı. Bu nedenle onlara verilen cezalar da hür
adama verilen cezanın yarısı kadar olmalı idi. Hititlerin ceza kanunları, o dönemdeki diğer kavimlerin
ceza kanunlarına göre son derece insancıldır. Bu açıdan bakıldığında Hitit ceza hukuku ile Sümerlerin
ceza kanunları arasında önemli benzerlikler görülür. Fakat Mezopotamya coğrafyasında yaşayan Sami
kavimlerin ceza kanunları oldukça sert maddeler içermektedir. Çünkü başta Hammurabi Kanunları
olmak üzere, Sami kavimlere ait ceza hukuku “talion” yani “kısasa kısas” prensibine dayanmaktadır.
Bir başka ifadeyle “Birinin gözünü kör edenin gözleri kör edilir.” ya da “Bir kimse bir başka kimseyi
öldürürse, onun da sonu ölüm olur.”
Hititlerin Hukuk Kuralları geleneklerine ve dinî inançlarına dayanmaktadır. “Hititler, cezaları tayin
ederken insan varlığını yok etmek, insan hayatını zehirlemek, şerefini alçaltmak gibi yollara başvur-
mamış, tam tersine insan hayatını ve insan şerefini koruyacak bir yol izlemiştir. Dolayısıyla onlar, suç
işleyeni öldürmeyi değil, yok olan veya zarar gören şeyi tazmin etme prensibini esas almışlardır. Hitit
kanunlarında suç kabul edilen durumlar şunlardır:
1. Tanrılara veya krallara karşı saygısızlık, 4. Hırsızlık ve kundakçılık
hizmette kusur 5. Tecavüz ve zina
2. Adam öldürme veya yaralama
3. Büyücülük
Yukarıdaki sıralamadan anlaşılacağı üzere, günümüzde suç sayılan fiiller, Hitit toplumunda da suç ka-
bul ediliyordu. Hitit Kanunları, bu tür suçlara muhtelif cezalar tayin etmiştir. Hitit Kanunları, hırsızlık
ve kundakçılığı günümüz toplumları gibi suç saymıştır. Ancak hırsızlığa hiçbir zaman ölüm cezası
vermemiş, bunun yerine hırsızlık yapan kişi, çaldığı malın değeri ne ise onun üç katını ödemek zo-
runda kalmıştır. Ayrıca hırsızlık yapanlara dayak cezası da uygulanmıştır. Hitit Kanunları’nda görülen
suçlardan biri de kundakçılıktır. “Başkasının tarlasını kasıtlı olarak yakan bir kimse yakalanırsa yakılan
tarlanın sahibine köle olarak verilirdi. Hür bir adam kundakçılık yaparsa yaktığı evi yeniden inşa eder,
köle ise ve zararı efendisi tazmin etmek istemezse kölenin sahibi bu köleyi zarara uğrayana verirdi.
Hitit Kanunları büyücülüğü de suç saymakta idi. Büyü yapan kimse hür bir vatandaş ise 1 mana (480

101