Page 40 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli
P. 40
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 18
2.ÜNİTE > Hikâye Kazanım: A.2.4. Metindeki çatışmaları belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi METNİN DERİNLİKLERİNDE 30 dk.
Amacı Metindeki temel çatışmayı ve metnin ima ettiği çatışmayı bulabilmek, bu çatışmaya sebep olan bireysel Bireysel
farklılıklar üzerinde düşünebilmek.
Yönerge Metinle ilgili derin inceleme yapabilmek, metni çözümleyebilmek için aşağıdaki metni okuyunuz ve
soruları cevaplayınız.
İHTİYAR ÇİLİNGİR
Koyunpazarı’nda bir ufacık dükkân; bir küçük ocak yanıyor, bir ufak çocuk körük çekiyor. İhtiyarlamış,
küçülmüş, ak sakallı, küçük yüzlü bir adam, gözünde çifte gözlük, mini mini halkaları ateşte ısıtıp zincir
bağlıyordu.
Ne hoş manzara, gözüm ilişti. Dükkânın önünde kaldım. Bir çilingir dükkânı. Ufak kilitler, eski zaman
kapı halkaları, rezeler, menteşeler, hayvân zincirleri. Böyle ufak tefek şeyler yapıyor. Bunlardan pek çok
da yapmış, dükkânın ötesine berisine asmış.
- Kolay gelsin, usta.
- Kolayı başına gelsin!
Bir tarafa dayanıp durdum. Adamcık, benimle hiç meşgul olmuyor göründü. Birer tarafı açık, ufak hal-
kalar hazırlamış, bir halka takıp açık tarafını ateşe tutuyor, o hazır oluncaya kadar bir başkasını ateşten
çekip ucunu, kemali dikkatle kapıyor, bir parça büküyor, onu tekrar ateşe verinceye kadar, evvelki hazır
oluyor, böylece muntazam çalışıyordu. Emin olunuz ki, gayet dürüst ve muntazam bir zincir vücuda
geliyor, bir cilâsı noksan kalıyordu.
Şüphesiz, eski binalarda gördüğümüz o müzeyyen edevat, böyle dükkânlarda, bu nezaketle, bu ihti-
mamla, bu kanaat ve feragatla işlenir, yapılırdı. Sanata böyle bir merbutiyyet-i dindârâne vardı. Her şeyi
inkâr eden küfür devresi gelmemiş olsaydı, şüphesiz bu güzel şeyler sönüp gitmeyecekti. Lânet olsun o
zamana ki, bütün mukaddesatı inkâr etmiş, kanaatları öldürmüş, huzur ve rahatı söndürmüş, demiri
kaldırmış, yerine tenekeyi doldurmuştur.
Ben oradayken, gençten bir adam geldi. Elinde bir değnek vardı. Demirciye uzattı. Bu değneğin ucuna
beş on halka geçirilecek. Bu genç adam, onunla, her sabah akşam bağa giderken eşeği dürtecek.
Demirci anladı, ses çıkarmadı, duvardan üç beş halka aldı, sanatına vakıf bir adam sükunetiyle değneğe
taktı. Lâkin, genç adam, usûl hilafına, değneğin yan tarafına bir halka daha taktırmak istiyordu. Çilin-
girle aralarında mubahase, başladı. Çilingir, “Olmaz, dedi, bunun usulü böyledir.”
Delikanlı usulü bozmakta ısrar ediyordu.
- Canım sen tak. Nene lazım...
- Takılmaz evladım... Ben kırk yıldır bu sanatı işlerim.
- Canım, parasıyla değil mi? Sen takıver, ötesine karışma!
İhtiyar, belki ısrar etmeyip takacaktı ancak “parasıyla” sözüne fena hâlde içerledi, daha ziyade bir şey
demeyerek değneği genç adamın elinden aldı, eski taktıklarını da sökerek iade ettikten sonra,
- Biz para âşıklısı değiliz, var başka yerde yaptır, dedi.
Düşündüm kaldım. Para için işlemediğini iddia eden bu fakir ihtiyar, şüphesiz, sanatının âşığıydı. “Fi-
lan usta gitti, bu sanatı da götürdü” diyecekler diye, bu dükkânı bekliyordu. Onun nazarında filan şey
filan şekilde yapılır, başka türlüsü sanata saygısızlık olurdu. Bunu yıllarca belki asırlarca ustalar böyle
yapmışlar; öyle ya, onun arkasında bu yolda, bu erkanda gelmiş geçmiş ustalar, pirler vardı. Dükkânla-
rını hâlika ibadet eder gibi açıp kapamışlardı. Sanat, onlara bahşolunmuş bir kerametti.
Evet, bu adam para âşıklısı değildi. O, ustalarının postunda oturur bir sanat halifesiydi. O nasıl derse
desin, işlediği sanatta, teraküm etmiş bir vedaat mevcut olduğunun kaili bulunuyordu. Selahiyattar
olmayan bir adamın, parayla, onu tebdile (değiştirme) ne hakkı vardı!..
(Metin aslına sadık kalınarak alınmıştır.)
Memduh Şevket Esendal, İhtiyar Çilingir, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2003.
39
