Page 33 - Biyoloji 10 | 1.Ünite

MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME

Doku Kültürü Tekniği

Doku kültüründe bir bitkinin hücre, doku veya organ gibi kısımları kullanılır. Steril şartlarda ve uygun
yapay besin ortamında yeni doku, bitki ya da bitkisel ürünler elde edilir.
Doku kültürü yönteminin basamakları:
a Kök, gövde, dal, yaprak uçlarından ya da tohum kabuğundan alınan küçük doku parçaları
steril besi ortamına konur.
a Besi ortamındaki hücreler bölünüp çoğalarak kallus (düzensiz doku kümesi) oluşturur (Görsel 1.36).
a Kallus, büyüme hormonu içeren ortama alınır (Görsel 1.37). Patates kallusu gibi bazı bitki kallus-
ları bu aşamada hormona gerek duymaz.
a Kallustan farklılaşan hücreler, kök ve gövdeye sahip yeni bitkiler oluşturur (Görsel 1.38). Bazı
bitkilerde farklılaşan kallus hücrelerinden embriyo oluşturulabilir.
Doku kültürü tekniğiyle istenilen özelliklere sahip bitkilerin çok fazla kopyası oluşturulabilir. Mısır,
buğday, pirinç ve soya fasulyesi gibi bitkilerin ıslahı ve ticari üretiminde bu yöntemden yararlanılır. Ayrıca
ticari bahçecilik, seracılık ve çevre düzenlemelerinde melez orkide, gül, zambak ve manolya gibi süs
bitkilerinin hızlı çoğaltılmasında bu yöntem kullanılır.
Doku kültürü tekniği; üretimi zor olan türlerin çoğaltılması, soyu tükenmekte olan türlerin korunması
ve ticari değeri olan bitkilerin çok sayıda elde edilmesi gibi amaçlarla kullanılır (Görsel 1. 39).

Görsel 1.36: Kallus üretimi Görsel 1.37: Büyüme hormonu içeren ortamdaki kalluslar

Görsel 1.38: Fidelerden üretilen yeni bitkiler Görsel 1.39: Doku kültürü ile üretilen bitki

ARAŞTIRMA 1. Aşılama yoluyla üretimde genetik farklılık nasıl oluşur?

2. Isparta gülü ile ilgili üretim çalışmaları yapan bir kişi istediği özelliklere sahip yeni
bir bitki elde etmiştir. Bu bitkinin ticari üretiminin sağlanabilmesi için eşeysiz üre-
menin hangi çeşidinden yararlanılmalıdır?

BİYOLOJİ 10
45