Page 31 - Biyoloji 10 | 2.Ünite

KALITIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK

Rh Uyuşmazlığı

-
+
+
Rh faktörüne bağlı Rh uyuşmazlığı (kan uyuşmazlığı) sadece Rh anne ile Rh babanın Rh kan
+
grubuna sahip fetüs oluştuğunda ortaya çıkar. Rh fetüsün alyuvarlarında Rh antijeni bulunur. Anne
ile fetüs arasında madde alışverişini sağlayan plasenta antijenlerin fetüsten anneye geçişini engeller.
Hamileliğin son dönemlerinde plasentanın geçirgenliğinin artması nedeniyle Rh antijenleri embriyodan
annenin kanına geçebilir. Annenin kanında akyuvarlar Rh antijenine karşı Rh antikoru üretir. Plasenta
aracılığı ile fetüse geçen antikorlar fetüsün alyuvarlarını parçalar. Bu olaya Rh uyuşmazlığı (eritroblas-
tosis fetalis) denir. Kan uyuşmazlığı sonucunda bebekte kansızlık ve sarılık görülür. Kalıcı beyin hasarı
-
+
oluşabilir. Rh anne ile Rh babanın evliliklerinde Rh uyuşmazlığının görülme olasılığı babanın hetero-
zigot ya da homozigot olmasına bağlıdır (Görsel 2.23).

P: rr X RR P: rr X Rr

G: r R G: r ½ R ½ r

₁
F: 1Rr ₁
F: ½ Rr ½ rr
+
Fenotip Oranı: %100 Rh + -
Fenotip Oranı: %50 Rh %50 Rh
Görsel 2.23: Rh kan uyuşmazlığı görülme olasılıkları

-
Rh annenin ilk hamileliğinde kanında antikor üretimi yeni gerçekleştiği için bebek antikorlara ya-
kalanmadan doğabilir. Annenin kanında Rh antikoru önceden hazır olarak bulunduğundan ikinci ya da
-
+
+
daha sonraki Rh bebeklerin doğumunda Rh uyuşmazlığı görülür. Ancak anne Rh bebek Rh olduğu
+
-
durumda Rh annenin vücudunda Rh bebeğe karşı antikor üretilmediğinden Rh uyuşmazlığı görülmez.
!

Kan transferinde tam uyumlu kan gruplarının kullanılması hayati öneme sahiptir.

DİKKAT

ARAŞTIRMA 1. Rh faktörüne bağlı kan uyuşmazlığı nasıl tedavi edilebilir?

2. A, B, 0 kan grubu sisteminde de anne ile çocuk arasında kan uyuşmazlığı
görülebilir mi?

BİYOLOJİ 10
107