Page 77 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Gebeliğin oluşumundan yaklaşık bir ay sonra göbek kordonu, plasenta ve büyüyen embriyonun etra-
fında amniyon oluşur (Görsel 1.7.14).

Plasenta
Plasenta

Göbek
kordonu

Fetüs kan Anne kan
damarları damarları

Görsel 1.7.14: Göbek kordonu ve plasenta

İnsanın embriyonal gelişimi üçer aylık dönemlere ayrılır. Emb-
riyoda en hızlı değişim ilk 3 aylık sürede gerçekleşir. 9 hafta sonra
tüm organlar gelişmeye başlar ve embriyo fetüs adını alır. Amniyon
embriyoyu kuşatan sıvıyla dolu kesedir. Göbek kordonu plasenta
ile embriyo arasında bağlantı kurar. Plasenta, embriyoya besin ve
oksijen sağlamanın yanı sıra bebeğin bağışıklık sisteminde etkili
antikorların anneden bebeğe geçişini sağlar. Döllenmeden sonra
embriyonun beyni ve omuriliği şekillenmeye başlar. Döllenmeden 9
hafta sonra fetüsün organları, kasları ve kaburgaları belirginleşmeye
başlar. Kol ve bacak çıkıntılarında el, ayak ve parmaklar oluşur. Böy-
lece fetüs ilk üç aylık gelişim dönemini tamamlar. İlk 3 ayın sonunda
fetüs farklılaşmasını tamamlamamıştır, fetüs yaklaşık 5 cm boyun- Görsel 1.7.15: 3 aylık embriyo
dadır (Görsel 1.7.15).

İkinci üç aylık dönemde fetüsün kaşları, kirpikleri oluşur. Ke-
mikler ve dişler oluşmaya başlar. Fetüs büyüme ve gelişimini sür-
dürür. Yaklaşık 30 cm boya ulaşır. Bu dönemde gebeliği sürdüren
hormon olan progesteron plasenta tarafından salgılanmaya baş-
lar (Görsel 1.7.16).

Görsel 1.7.16: 4-6 aylık embriyo
181