Page 22 - Biyoloji 12 | 1.Ünite
P. 22
2.
w
BÖLÜM
OKUMA PARÇASI
AZİZ SANCAR
Aziz Sancar, Mardin’in Savur ilçesinde dünyaya geldi. İlk, orta ve lise eğitimini Mardin’de tamamladı. İstanbul Tıp
Fakültesini birincilikle bitiren Sancar, iki yıl Savur’da bir sağlık ocağında hekimlik yaptıktan sonra NATO - TÜ-
BİTAK bursu ile önce Johns Hopkins (Cons Hapkins) Üniversitesi, ardından Dallas Teksas Üniversitesi’ne gitti.
Dallas’ta üniversitenin moleküler biyoloji programında Sancar, Danışmanı Claud Rupert (Klaut Ripırt) ile fotoliyaz
olarak adlandırılan bir geni klonlamış ve genetik mühendisliği ile bakterilerde çok yüksek oranlarda çoğaltmıştır.
Bu genin kodladığı enzim, ultraviyole ışıkları ile haraplanan DNA’nın onarımını yapar. Bu buluş, Sancar’ın önce
yüksek lisans, ardından doktora derecesi (1977) almasını sağladı.
DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalışmalarını sürdüren Sancar, 415 bilimsel
makale ve 33 kitap yayınladı. Sancar, kanser tedavisinde sirkadiyen saat kullanımıyla ödüller almıştır. 2001 yılın-
da Amerikan Kimya Cemiyeti tarafından verilen Kuzey Carolina (Karalayna) Seçkin Kimyager Ödülü’nü almaya
hak kazanan Sancar, 2005 yılında bilim dünyasının en prestijli üyelikleri arasında yer alan ABD Ulusal Bilimler
Akademisi’ne seçilerek bu akademiye seçilen ilk Türk oldu. Bu ödülü aldıktan sonra ABD’de okuyan Türk öğren-
cilere yardım etmek ve Türk Amerikan ilişkilerini geliştirmek amacıyla eşiyle Aziz ve Gwen (Givın) Sancar Vakfını
kurarak ABD’nin Kuzey Carolina eyaletinde “Carolina Türk Evi” isimli bir öğrenci misafirhanesi açtı. 2006 yılında
Türkiye Bilimler Akademisi’ne asli üye olarak seçildi.
Sancar, DNA’nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı Amerikalı Paul Modrich (Pol Modriç ) ve İsveçli
Tomas Lindahl (Tomas Lindahıl) ile 2015 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Sancar’a, İsveç Kraliyet Bilimler
Akademisi tarafından verilen Nobel Kimya Ödülü, Alfred Nobel’in (Alfired Nobel) ölüm yıldönümü olan 10 Aralıkta
düzenlenen törende verildi. Ödül, İsveç Kralı XVI. Carl Gustaf (Karl Gustaf) tarafından takdim edildi.
Aziz Sancar “Beni ödüle götüren, Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptığı eğitim devrimidir. Dolayısıyla
bu ödülün sahibi Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden Anıtkabir Müzesi’dir.” diyerek Nobel Ödülü ile
madalya ve sertifikasını Anıtkabir’e teslim etmiştir. Ödül, Anıtkabir’deki Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’nde
kendisine ayrılan özel alanda sergilenmektedir.
Prof. Dr. Aziz Sancar’ın hayat öyküsü hepimize örnek olacak mücadelelerle doludur. Bilim insanında olması
gereken sabır, kararlılık, azim, iyi bir gözlemci olma ve çok çalışma gibi değerleri üzerinde taşıyan Aziz Sancar,
Mardin’den başlayıp Nobel Ödülü almasına kadar giden bir başarının mimarı olmuştur. Aziz Sancar bir araştırıcı
arkadaşı ile bilimsel buluşların manevi ve maddi değerlerini konuşuyordu. Arkadaşı Aziz Sancar’dan keşfine
maddi bir değer biçmesini istedi. Aziz Sancar, “Sana on milyon
dolar versek bu buluşu bir başkasına verir misin?” derlerse hiç
düşünmeden “Yok.” derim. Çünkü keşif her türlü maddi ödülün
dışında bana nadiren bulabildiğim bir iç sükûnet vermiştir. Ayrıca,
gelecek kuşak Türk araştırıcıları biyokimya ve moleküler biyoloji
derslerinde bunu görüp “Bu keşfi bizden biri yaptı.” diyebilecekler.
Onlara bu güveni vermekle memleketime hizmet ettiğimi hissedi-
yorum.’’ dedi.
Bu sözleriyle manevi ve millî değerlerin paradan çok daha kıymetli
olduğunu ortaya koydu.
(Düzenlenmiştir.)
Bilim ve Teknik Dergisi 2015 Kasım sayısı, Aziz Sancar Poster
1. ÜNİTE 36
