Page 20 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

DNA’nın kendini eşlemesi için çift sarmal zincirlerin açılması gerekir.
EK BİLGİ Helikaz, azotlu organik bazlar arasındaki zayıf hidrojen bağlarını ko-
DNA polimeraz, E. coli bakteri- pararak sarmal zincirleri birbirinden ayırır. Ayrılan zincirleri replikasyon
sinde saniyede 700 - 1000’e ya- sırasında kalıp zincir hâline getirir. Helikaz enziminin DNA zincirlerini
kın baz çiftini yeni sentezlenen açması sırasında ATP harcanır. Replikasyon olayı, helikaz aktivitesiyle
ipliğe ekler. DNA polimeraz, her
7
10 nükleotitte bir hata yapar. oluşan replikasyon çatalının ana DNA molekülü boyunca replikasyon
DNA polimeraz bir kez de geri orjininden başlayarak ilerlemesiyle gerçekleşir.
dönüp düzeltme yapabilir. Bu
durum hataların kalıcı olmasını DNA polimeraz, DNA sentezi sırasında yeni sentezlenecek zincirin
önler. Düzeltmeler sonrası hata ucuna nükleotit eklemesi yapar. DNA polimeraz, açıkta kalan baz uçla-
oranı 10 nükleotitte bir hataya rına ortamda bulunan ve daha önce sentezlenmiş olan serbest nükle-
9
iner.
otitlerden uygun olanları eşleştirir. Eşleşme sırasında DNA polimeraz;
adeninin karşısına timin, guaninin karşısına sitozin nükleotitini ekler.
DNA polimeraz aktivitesi sonucunda iki tane çift zincirli DNA sentezlen-
miş olur. DNA polimeraz, replikasyonda görevli olmasının dışında DNA
ipliğinde meydana gelen hataların onarılmasında da rol oynar. DNA
polimerazın varlığı, DNA ipliklerinde meydana gelen hataların yavru
hücrelere aktarılma ihtimalini de azaltır (Görsel 1.23).
DNA replikasyonu sırasında oluşturulan DNA parçacıkları arasındaki
boşluklar, DNA ligaz enzimleriyle kapatılır. Bu enzim, birbirlerini takip
eden DNA parçacıklarını fosfodiester bağıyla birleştirir. Bağ kurulması
sırasında ATP harcanır. DNA ligaz, tam bir zincir oluşumunu sağlayan
enzimdir. Nükleotitlerin tamamı eşlendiğinde hücre içindeki bir DNA’
dan iki DNA oluşur. Replikasyon sonucu oluşan DNA moleküllerinin
her birinde eski DNA’ya ait (ana DNA) bir zincir ve yeni sentezlenmiş
zincir bulunur.

DNA zincirlerinin replikasyon
orjininde helikaz enziminin etki- DNA Replikasyon
siyle ayrılarak iki farklı replikas- çatalları
yon çatalını oluşturması.

Replikasyon orjini
DNA polimeraz enziminin
yeni zincirlere nükleotit DNA
eklemeye başlaması Replikasyon çatalının ilerleme yönü

DNA parçacıkları

DNA polimeraz enziminin
yeni zincirlere nükleotit ek-
DNA
lemeye devam ederek yeni
DNA zincirlerini uzatması

DNA parçacıkları

DNA ligaz enziminin DNA
parçacıklarını fosfodiester DNA
bağıyla bağlaması DNA ligaz

Görsel 1.23: DNA replikasyonunda kalıp ipliğe uygun olarak yeni ipliklerin sentezlenmesi

1. ÜNİTE 34