Page 15 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

Canlı yapısında bulunan 20 çeşit amino asidin her birine özgü en az bir
tRNA molekülü bulunur. Bu nedenle protein sentezinde 20 çeşit amino
asidi ribozomlara taşıyan en az 20 çeşit tRNA görev alır. Her tRNA
ancak bir çeşit amino asidin taşınmasını sağlar. Aynı amino asidin ta-
şınmasında birden fazla çeşit tRNA molekülü görev yapabilir. tRNA’lar
hücredeki toplam RNA’ların %15’ini oluşturur.
Ribozomal RNA (rRNA)

rRNA, ökaryot hücrelerde çekirdekçikte sentezlenir. Proteinlerle birlik-
te ribozomların yapısında bulunur. Bir ribozomun yapısının yaklaşık
2/3’si rRNA’dan meydana gelir. Her hücrede çok sayıda ribozom bu-
lunduğu için rRNA, hücrede en çok bulunan RNA çeşididir. rRNA, hüc-
redeki toplam RNA’ların %80’ini oluşturur. rRNA, ribozomlarda mRNA
ve tRNA ile etkileşim kurar. Enzim gibi davranarak amino asitler ara-
sında peptit bağı kurulmasında görev alır. Bu durum protein sentezinin
gerçekleşmesini sağlar.
1.1.3. HÜCREDEKİ GENETİK

MATERYALİN ORGANİZASYONU

Hücrelerde DNA, kromozom olarak adlandırılan yapılarda bulunur.
Kromozomlar; histon adı verilen proteinler ve DNA’dan oluşan nükle-
oprotein yapılardır. Kromozomlar, en belirgin olarak metafaz sırasında
görülebilir. Uzunlukları ve biçimleri farklı olabilir. DNA; interfazda çekir-
Kromozom
dek içinde, kromatin hâlinde görülür. Kromatin; hücre bölünmediği za-
man ince, uzun ve ağ şeklindedir. Hücre, bölünmeye başladığında kı-
salıp kalınlaşarak bağımsız yapılar hâlinde görülmeye başlar. Ökaryot
hücrelerde, her bir kromozom ayrı bir DNA molekülü içerir. Prokaryot
canlılarda, tek bir kromozom vardır. Tüm DNA içeriği, bu kromozomun Kromatin
içinde yer alır. DNA’da belirli bir özelliği ifade etmeye yarayan, belirli
bir çeşit proteini kodlayan, bir karakterin ortaya çıkmasını sağlayan an- Histon
lamlı şifrelere gen denir. Bu şekilde genler, bilgi depolayabilir. Genler
nükleotit adı verilen yapı birimlerinden oluşur (Görsel 1.17).

Gen

C
C
G
G T A C
T
A G
G
T
G
A
C A
G
A
DNA
Nükleotit

Görsel 1.17: Ökaryot hücrede genetik materyalin organizasyonu

GENDEN 29
PROTEİNE