Page 12 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

DNA’yı oluşturan zincirler, hangi doğrultuda ilerleyeceğine ve bir mer-
diveni oluşturacağına nasıl karar veriyor? Bu soruların cevabı, iki farklı
durumla açıklanabilir. Birincisi, fosfat gruplarının negatif yüklü olma-
sıdır. Bu durum, iki ipliğin birbirinden olabildiğince uzak durmasına
neden olur. İkincisi ise azotlu bazların aralarında kurdukları hidrojen
bağlarıyla birbirine yaklaşmaya çalışmasıdır.
DNA molekülünü oluşturan ipliklerdeki deoksiriboz şekeri birbirine ters
şekilde konumlanmıştır. Görüldüğü gibi zincirlerin yöneldikleri doğrultu
farklılık gösterir. DNA iki ipliğinden birininin en sonunda yer alan deo-
ksiribozun beşinci karbonuna fosfat bağlıdır. Aynı ipliğin diğer ucun-
daki deoksiribozun üçüncü karbonunda hidroksil grubu bulunur. Bu
iplik, bu doğrultuda yönelim gösterir. Bu ipliğin karşısındaki diğer ipliğin
hidroksil ve fosfat grubu taşıyan uçları, birinci iplikle zıt yöndedir. Bu
durum, iki ipliğin birbirine antiparalel uzanmasına neden olur. Zincirle-
rin bu şekilde konumlanması, DNA’nın yapısının antiparalel şeklinde
Fosfat
tanımlanmasına neden olur. Birbirine zıt uzanan bu zincirler, birbirinin
tamamlayıcısıdır (Görsel 1.14).

OH (Hidroksil)

T A D
D

G C D
D

C G D
D

A T D
D

OH (Hidroksil)

Fosfat
Görsel 1.14: Bir DNA parçasındaki zincirlerinin birbirine antiparalel yapısı

1. ÜNİTE 26