Page 14 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

Bütün RNA çeşitleri, protein sentezinde görev alarak hücredeki yaşam-
sal olayların yönetiminde DNA ile birlikte görev alır. Tüm prokaryot ve
ökaryot hücrelerde; mesajcı RNA (mRNA), taşıyıcı RNA (tRNA) ve ri-
bozomal RNA (rRNA) olmak üzere üç çeşit RNA vardır.

Mesajcı RNA (mRNA)

Ökaryot hücrelerde DNA, hücre çekirdeğinde bulunur. Ancak DNA’ nın
gen kısmında bulunan bilgiden, protein sentezlenebilmesi için bu bil-
ginin çekirdekten dışarı çıkması gerekir. RNA’nın görevlerinden biri de
bu bilgi mesajını iletmektir. mRNA, genden aldığı bilgiyi ribozoma taşır
ve ribozoma bağlanır. Protein sentezi için kalıp görevi görür. mRNA’nın
taşıdığı bilgi, sentezlenecek proteine ait amino asitlerin çeşidini ve sı-
EK BİLGİ rasını belirleyen bilgidir.
Bir canlıya ait aynı doku hücresi
mRNA sentezi sırasında DNA’nın iki zincirinden sadece biri kalıp ola-
içinde farklı nükleotit dizilimleri-
ne sahip mRNA’lar bulunabilir. rak kullanılır. Kalıp olarak kullanılan zincire anlamlı zincir adı verilir.
Canlıya ait değişik dokulardaki DNA’nın anlamlı zincirindeki genetik şifreye göre mRNA, bu zincirin
hücreler içerisinde mRNA’lar,
karşıtı olarak sentezlenir. Sentez sırasında DNA’daki adeninin karşısı-
farklı nükleotit dizilimine sahip
na mRNA’da urasil gelir. Böylece mRNA, DNA’dan genetik bilgiyi almış
olabildiği gibi aynı canlının
değişik dokularında da aynı olur. Hücrede mRNA çeşidi sayısı, sentezlenen protein çeşidi sayısı
nükleotit dizilimine sahip olan kadardır. Hücredeki toplam RNA’ların sadece %5’ini mRNA oluşturur.
mRNA’lar bulunabilir.
Bir proteine çok ihtiyaç varsa mRNA birkaç kez kullanılabilir.
Taşıyıcı RNA (tRNA)

tRNA, protein sentezinde kullanılacak olan amino asitleri sitoplazma-
dan ribozoma taşır. Böylece protein sentezi için gerekli amino asit ih-
tiyacını karşılar. Çekirdekten tek zincir hâlinde sentezlenen tRNA’lar,
sitoplazmada kendilerine özgü katlanmalar yaparak çift zincirli yonca
yaprağına benzer şekilde görülür (Görsel 1.16). Katlanmaların oldu-
ğu bölgelerde eşleşen nükleotitler arasında hidrojen bağları kurulur.
tRNA’lar, küçük ve dayanıklı RNA molekülleridir. Tekrar tekrar kullanı-
labilir.
Amino asit bağlanan
kısım (CCA) OH

mRNA ile bağ yapılan kısım

Görsel 1.16: tRNA’nın yapısı

1. ÜNİTE 28