Page 14 - Biyoloji 12 | 1.Ünite
P. 14

Bütün RNA çeşitleri, protein sentezinde görev alarak hücredeki yaşam-
                                               sal olayların yönetiminde DNA ile birlikte görev alır. Tüm prokaryot ve
                                               ökaryot hücrelerde; mesajcı RNA (mRNA), taşıyıcı RNA (tRNA) ve ri-
                                               bozomal RNA (rRNA) olmak üzere üç çeşit RNA vardır.


                                               Mesajcı RNA (mRNA)

                                               Ökaryot hücrelerde DNA, hücre çekirdeğinde bulunur. Ancak DNA’ nın
                                               gen kısmında bulunan bilgiden, protein sentezlenebilmesi için bu bil-
                                               ginin çekirdekten dışarı çıkması gerekir. RNA’nın görevlerinden biri de
                                               bu bilgi mesajını  iletmektir. mRNA, genden aldığı bilgiyi ribozoma taşır
                                               ve ribozoma bağlanır. Protein sentezi için kalıp görevi görür. mRNA’nın
                                               taşıdığı bilgi, sentezlenecek proteine ait amino asitlerin çeşidini ve sı-
                         EK BİLGİ              rasını belirleyen bilgidir.
                 Bir canlıya ait aynı doku hücresi
                                               mRNA sentezi sırasında DNA’nın iki zincirinden sadece biri kalıp ola-
                 içinde farklı nükleotit dizilimleri-
                 ne sahip mRNA’lar bulunabilir.   rak kullanılır. Kalıp olarak kullanılan zincire anlamlı zincir adı verilir.
                 Canlıya ait değişik dokulardaki   DNA’nın anlamlı zincirindeki genetik şifreye göre mRNA, bu zincirin
                 hücreler içerisinde mRNA’lar,
                                               karşıtı olarak sentezlenir. Sentez sırasında DNA’daki  adeninin karşısı-
                 farklı nükleotit dizilimine sahip
                                               na mRNA’da urasil gelir. Böylece mRNA, DNA’dan genetik bilgiyi almış
                 olabildiği gibi aynı canlının
                 değişik dokularında da aynı   olur. Hücrede mRNA çeşidi sayısı, sentezlenen protein çeşidi sayısı
                 nükleotit dizilimine sahip olan   kadardır. Hücredeki toplam RNA’ların sadece %5’ini mRNA oluşturur.
                 mRNA’lar bulunabilir.
                                               Bir proteine çok ihtiyaç varsa mRNA birkaç kez kullanılabilir.
                                               Taşıyıcı RNA (tRNA)

                                               tRNA, protein sentezinde kullanılacak olan amino asitleri sitoplazma-
                                               dan ribozoma taşır. Böylece protein sentezi için gerekli amino asit ih-
                                               tiyacını karşılar. Çekirdekten tek zincir hâlinde sentezlenen tRNA’lar,
                                               sitoplazmada kendilerine özgü katlanmalar yaparak çift zincirli yonca
                                               yaprağına benzer şekilde görülür (Görsel 1.16). Katlanmaların oldu-
                                               ğu bölgelerde eşleşen nükleotitler arasında hidrojen bağları kurulur.
                                               tRNA’lar, küçük ve dayanıklı RNA molekülleridir. Tekrar tekrar kullanı-
                                               labilir.
                                                             Amino asit bağlanan
                                                                kısım (CCA)       OH






















                                                                                       mRNA ile bağ yapılan kısım

                                                                    Görsel 1.16: tRNA’nın yapısı


       1. ÜNİTE  28
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19