Page 36 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

Poliploid canlılar, genellikle normalden daha büyük olmaları ile göze
çarpar. Poliploidi, yaygın olarak kültür bitkilerinde uygulanan biyotek-
nolojik bir yöntemdir. Bu sayede daha gösterişli çiçeklere sahip, iri
meyveli ve bol ürün veren bitkiler elde edilebilmiştir. Çekirdeksiz kar-
puz, çilek, muz, şeker kamışı, poliploid bitkilere örnek verilebilir (Gör-
sel 1.31 a, b, c, ç). Poliploid bitkilerin ticari değerleri yüksek olduğu için
bu yöntemle bitki üretimi oldukça önemlidir.

a b c ç

Görsel 1.31: Poliploid bitki örnekleri

Günümüzde bilim insanları istenilen özelliklerdeki genleri; bitki, hay-
van ve mikroorganizmalara özel yöntemlerle aktarabilmektedirler. Gen
aktarımı ile yapısal özelliği değişmiş DNA’ya rekombinant DNA denir.
Bir canlı türüne başka bir canlı türünden gen aktarılması veya var olan
genetik yapıya müdahale edilmesi ile yeni genetik özelliklerin kazan-
dırılmasını sağlayan biyoteknolojik yöntemlere gen teknolojisi denir.
Çoğunlukla farklı bir türden gen aktarımıyla belirli özellikleri değiştiril-
miş canlılara genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) veya transge-
nik organizma adı verilir.

Pirinçte A vitaminin öncül maddesi olan beta karoten üretiminden so-
rumlu gen yoktur. Günümüzde gen teknolojisi ile normal olarak yetişti-
rilen beyaz pirince nergis bitkisinin beta karoten üretiminden sorumlu
geni aktarılarak altın pirinç denilen transgenik bitki üretilmiştir (Görsel
1.32 a,b). Altın pirincin tüketilmeye başlanması A vitamini eksikliğine
bağlı hastalıkların önlenmesine katkı sağlayacaktır.
EK BİLGİ
Dünya nüfusu, her geçen yıl
hızla artmakta bu durum besin
kaynaklarının aynı hızla azal-
masına neden olmaktadır. Bu
anlamda çeşitli bakteri, maya,
küf ve alg gibi tek hücreli can-
lılar bol miktarda üretilip bun-
ların kurutulması ile tek hücre
proteini üretilmiştir. Tek hücre
proteinleri; hazır çorba ve ye-
meklerde, diyet ürünlerinde bol
miktarda kullanılmaktadır.
a b
Görsel 1.32: a) Beta karoten geni bulundurmayan pirinç, b) Betakaroten geni aktarıl-
mış altın pirinç

1. ÜNİTE 50