Page 41 - Biyoloji 12 | 1.Ünite
P. 41

Rekombinant DNA teknolojisi ile insanlardan izole edilen büyüme hor-
            monu geninin fare embriyolarına aktarımı sonucu normale göre daha           EK BİLGİ
            iri fareler elde edilmiştir. Bu bilimsel çalışma, insan embriyolarına da   Bitkilere gen aktarımı, ilk defa
            bu  tip  genlerin  aktarılabilmesinde  önemli  ip  uçları  oluşturduğu  için   ateş böceğinden alınan lusife-
                                                                                raz enzimi geninin tütün bitki-
            önemlidir.
                                                                                sine verilmesi ile gerçekleştiril-
                                                                                miştir. Lusiferaz, ateş böceğinin
            Bir sığır ırkında fazla kas üretimine neden olan gen, izole edilerek fark-
                                                                                ışık saçmasını sağlayan özel
            lı ırktaki sığırlara hatta koyunlara aktarılmış ve daha fazla et üreten   bir enzimdir. Tütün bitkisi, gen
            transgenik canlılar elde edilmiştir. Aynı yöntemle süt verimi yüksek ko-  aktarımından sonra ateş böceği
            yun, keçi, inek ve yumurta verimi yüksek kümes hayvanları üretilmiştir   gibi ışık saçmaya başlamıştır.
            (Görsel 1.40 a, b, c, ç).

























              a                      b                       c                       ç

                                   Görsel 1.40: DNA teknolojisi ile verimi artırılabilen hayvan örnekleri


            Canlı Klonlama
            Klonlama bir canlının genetik ikizinin oluşturulması olarak tanımlana-
            bilir. Hayvan klonlamasında klonlanacak canlının bir vücut hücresinin
            çekirdeği çıkartılır. Bu çekirdek, aynı tür dişi bireyin çekirdeği çıkarıl-
            mış yumurta hücresine özel tekniklerle aktarılır. Bu hücre, zigot görevi
            görür ve aynı tür farklı dişi bireyin uterusuna (döl yatağına) yerleştirilir.
            Gebelik  tamamlandıktan  sonra  doğan  yavru,  hücre  çekirdeği  alınan
            hayvanın kopyası  olur.
            Bu  yöntemle  kurbağa,  semender  gibi  birçok  canlı  kopyalanmıştır.
            1996’da İskoç Bilim insanı Dr. Ian Wilmut (İyan Vilmut) ve ekibi, ilk
            kez memeli bir hayvanı kopyalamışlardır. Bunun için dişi bir koyunun
            meme  hücresinden  çıkarılan  çekirdek,  başka  bir  koyunun  çekirdeği
            çıkarılmış  yumurta  hücresine  aktarılmıştır.  Zigot  özelliğine  sahip  bu
            hücrenin mitoz bölünmesi ile elde edilen embriyo; başka bir koyunun
            döl yatağına aktarılmış, gebelik süresinin sonunda Dolly (Doli) adı ve-
            rilen kuzu dünyaya gelmiştir (Görsel 1.41). Dolly, hücre çekirdeği alı-
            nan koyun ile genetik ikiz olmuştur. Bu olay bilim dünyasında çok ses
            getirmiştir. Bu yöntemle verimli hayvan ırklarının özellikleri korunarak
            çoğaltılabilecektir. Özellikle nesli tükenme tehlikesi altında olan hay-
            vanlar kolaylıkla üretilebilecektir.



                                                                                                 GENDEN    55
                                                                                                PROTEİNE
   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46