Page 44 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

Kök Hücre
Son yıllarda bilim dünyasında kök hücrelerle yapılan çalışmalar ilgi
ile izlenmektedir. Kök hücreler; yenilenme gücü yüksek olan, vücut
içinde ve uygun koşullar sağlanırsa laboratuvar ortamında sürekli bö-
lünebilen ve birçok hücre tipine dönüşebilen farklılaşmamış hücreler-
dir. Kök hücreler; embriyo, göbek kordonu ve yetişkin bireylerden elde
edilebilir.

Embriyonik kök hücrelerin kendilerini yenileme ve diğer doku hücre-
lerine dönüşme yetenekleri çok yüksektir. Embriyonun blastula ev-
resinde elde edilen embriyonik kök hücreler, uygun kültür ortamında
geliştirilerek farklı hücre tipleri oluşturabilir (Görsel 1.44). Bu tip hücre-
lerin ilerleyen zamanlarda doku ve organ üretiminde kullanılabileceği
öngörülmektedir. Bu yöntemle bir bireyden elde edilen kök hücrelerle
başka bireylerdeki yıpranmış doku ve organların onarımı veya bazı
hastalıkların tedavisi de sağlanabilmektedir.

Embriyonik kök hücre Besi kültüründe çoğaltılan
kök hücreler

Sinir Kan Karaciğer Kas
hücresi hücresi hücresi hücresi
Görsel 1.44: Kök hücre teknolojisi ile üretilebilen bazı hücre çeşitleri

Embriyonik kök hücreler; kanser, omurilik zedelenmeleri, Alzheimer
(Alzaymır) ve Parkinson gibi hastalıkların tedavileri için umut olarak
görülmektedir.

Göbek kordonundan alınan kök hücreler, en kolay elde edilen kök hüc-
re çeşididir. Elde edilen bu kök hücreler; özel yöntemlerle dondurularak
saklanmakta, gerektiğinde hasar gören doku ve organların tedavisinde
kullanılmaktadır. Yetişkin birey kök hücrelerinin diğer doku hücrelerine
dönüşüm gücü azdır. Kemik iliği, deri, ve yağ dokuda bol miktarda ye-
tişkin birey kök hücreleri bulunmaktadır.

Günümüzde üzerinde en çok çalışılan konulardan biri, kök hücre tek-
nolojileriyle yapay doku ve organ üretimidir. Doku ve organ naklinin
hayat kurtardığı herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Ancak uygun
doku ve organ temin edilmesi ciddi bir sorundur. Organ nakillerinde
en önemli kaynak, organ bağışlayan sağlıklı bireyler ile beyin ölümü
gerçekleşen insanlardır. Ülkemizde ve dünyada tüm çabalara rağmen
doku ve organ bağışı, istenilen düzeye ulaşamamıştır.

1. ÜNİTE 58