Page 45 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

Yeterli organ bağışı yapılsa bile doku ve organ nakillerinde başarısızlığa
neden olan bazı tıbbi sorunlar ile karşılaşılmaktadır. Bu tıbbi sorunların ARAŞTIRMA
büyük çoğunluğu doku reddinden kaynaklanır. Doku reddini önlemek
Ülkemizde yeterli düzeyde
için doku nakli yapılan bireyler bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları organ bağışı olmamasının
kullanmak zorundadır. Bu tür ilaçlar da çeşitli enfeksiyonlara ve kansere sebepleri nelerdir? Araştırınız.
yakalanma riskini büyük ölçüde artırmaktadır. Bilim insanları bu ve buna
benzer durumlardan dolayı yapay doku ve organ üretme çalışmaları-
na hız vermişlerdir. Fizyolojik görevini tam olarak yerine getiremeyen
hayati organların yerine mekanik malzemelerden tasarlanan, doku mü-
hendisliği ile üretilen organlara yapay organ denilmektedir. Bu çalışma-
lar sonucunda 1997 yılında ilk kez yapay olarak insan derisi üretilmiştir.
Bu teknoloji sayesinde yara ve yanıklar, kalıcı izler bırakmadan tedavi
edilebilmektedir. Günümüzde kalp, pankreas, böbrek, karaciğer, deri ve
kulak gibi organların yapay modellerinin üretimi için çeşitli çalışmalar
yürütülmektedir. Yapay organ üretiminde yapay organ nakli yapılacak bi-
reylerden elde edilen kök hücreler kullanılarak doku reddi gibi sorunların
ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. Ancak kök hücrelerin laboratuvar
koşullarında çoğaltılmasında yaşanan zorluklar ve yapay organların fiz-
yolojik yönden doğal organların işlevlerini tam olarak yerine getireme-
mesi yapay organ üretimindeki temel sorunlardır.

Yapay doku ve organ üretimi sayesinde engelli bireylerin sorunları or-
tadan kalkacaktır. İlaçlara bağımlı yaşamak zorunda kalan, kimi zaman
yıllarca uygun organ bulunması için bekleyen kişilerin hayatı büyük öl-
çüde değişecek ve yaşam kalitesi artacaktır.
Günümüzde kısırlık problem olmaktan çıkmak üzeredir. Geliştirilen çe-
şitli yöntemlerle ile yumurta ve spermin dış ortamda birleşmesi sağlan-
mış ve çiftlerin bebek sahibi olmaları kolaylaştırılmıştır (Görsel 1.45).
Normal yollarla gebe kalmayı engelleyen sperm sayısının azlığı, tüp be-
bek yöntemi ile sorun olmaktan çıkmıştır.

Üzerinde çalışılan bir diğer yöntem de yapay rahim üretimidir. Yapay ra-
him üretilebilirse erken doğan bireylerin hayatta kalma şansı artacaktır.
Çeşitli hayvanlarda uygulanan yapay rahim çalışmaları umut vericidir.
Hamilelik sürecinde embriyo, geliştirilen yeni teknonolojik çalışmalarla
anne karnında ameliyat edilerek sağlığına kavuşturulmaktadır.

Görsel 1.45: Tüp bebek laboratuvarında yumurta ve spermin birleştirilmesi

GENDEN 59
PROTEİNE