Page 37 - Biyoloji 12 | 1.Ünite

Gen klonlaması, bir genin kopyasını oluşturmak için kullanılan yön-
tem ve tekniklerin tamamıdır. Bir hücreden çoğaltılan ve genetik yapısı
tamamen aynı olan hücrelere klon adı verilir.

Gen klonlaması için Escherichia coli (Eşherşiya koli) gibi kolay yetiştiri-
lebilen, hızlı çoğalabilen ve genetik yapısı basit olan model organizma-
lar kullanılır. E. coli bağırsakta yaşayan bir bakteri çeşididir. Yaşam
döngüsünün çok kısa olması yönüyle tercih edilir (Görsel 1.33).

Görsel 1.33: Escherichia coli bakterisi

Deney ve araştırmalarda kullanılmaya uygun özellikleri taşıyan canlı-
lara model organizma denir. Model organizmalar sayesinde bir can-
lıdan diğerine kolaylıkla gen aktarımı yapılmaktadır. Model organiz-
malar, insanlarda oluşan hastalıkların sebepleri ve bunların tedavileri
için yapılacak deneylerin insanlar üzerinde gerçekleştirilemediği ve
etik olmadığı durumlarda yaygın olarak kullanılır. Biyoteknoloji, gene-
tik, moleküler biyoloji gibi biyolojinin pek çok dalında farklı özelliklere
sahip model organizmalar kullanılmaktadır. Peki, model organizmalar
hangi özelliklere sahiptir? Neden bilimsel çalışmalarda belirli organiz-
malar tercih edilir?

Model organizma seçiminde göz önünde bulundurulan faktörler aşağı-
daki şekilde sıralanabilir.

1. Deneysel Uygulamalar İçin Elverişli Olma: Genomunda kolay de-
ğişiklik yapılan canlılar, özellikle moleküler biyoloji ve genetik alanla-
rındaki araştırmalar için çok uygundur. Drosophila melanogaster (Dro-
sofila melanogaster) bir çeşit meyve sineği türüdür. Günümüzde en sık
kullanılan model organizmalardan biridir (Görsel 1.34).

Görsel 1.34: Drosophila melanogaster (meyve sineği)

GENDEN 51
PROTEİNE