Page 12 - Biyoloji 9 | 2.Ünite

2.1.2. HÜCRENİN KISIMLARI

Ökaryot hücreler 3 ana kısımdan oluşur:
♦ Çekirdek
♦ Sitoplazma
♦ Hücre zarı

2.1.2.1. Çekirdek (Nukleus)

Çekirdek; canlıya ait kalıtsal bilginin depolandığı, hücrenin büyü-
me, onarım gibi hayatsal faaliyetleri ile bölünmenin kontrol edildiği
DÜŞÜNÜP
yapıdır. Çekirdek, bölünmeyle oluşan yavru hücrelere kalıtsal bilgi-
YORUMLAYINIZ
nin aktarılmasından da sorumludur. Bir hücredeki çekirdek sayısı
Ökaryot hücrelerde kalıtım ve çekirdeğin büyüklüğü hücrenin tipine ve görevine göre değişir.
materyalinin çift katlı zar
ile çevrili olmasının amacı Genelde bir hücrede bir adet çekirdek bulunurken paramesyum,
nedir? bazı mantar hücreleri, insanların karaciğer ve çizgili kas hücrele-
rinde birden fazla çekirdek bulunabilir. Hücre bölünmesi sırasında
çekirdek bölünür. Ancak sitoplazma bölünmez ise hücre çok çekir-
dekli olur.
Çekirdek, bazı hücrelerde hücre yaşamının erken evrelerinde
mevcutken sonradan kaybolur. Örneğin memelilerin olgun alyuvar
ARAŞTIRINIZ hücreleri, kırmızı kemik iliğinde ilk oluştuğu anda çekirdeklidir. Bu
hücreler kana geçmeden önce çekirdeğini daha sonra tüm orga-
Çekirdeksiz hücrelerin
yaşam sürelerinin, çekir- nellerini kaybeder. Çekirdeksiz hücreler uzun süre yaşayamaz.
dekli hücrelere göre daha Örneğin insanın alyuvarları çekirdeksiz olup 120 gün kadar yaşar-
kısa olmasının sebeplerini ken çekirdeğe sahip sinir hücreleri yıllarca yaşayabilir. Çekirdeğin
araştırınız.
büyüklüğü ile sitoplazmanın hacmi arasında belirli bir oran vardır.
Genel olarak hayatsal faaliyetlerin hızlı olduğu hücrelerde çekirdek
oransal olarak daha büyüktür.

Hücre çekirdeği 4 ana kısımdan oluşur (Görsel 2.7):
♦ Çekirdek zarı
♦ Çekirdek sıvısı
♦ Çekirdekçik
♦ Kalıtım materyali (kromatin)

Çekirdekçik

Çekirdek zarı

Çekirdek sıvısı

Kromatin

Çekirdek poru Sitoplazma

Görsel 2.7: Çekirdeğin genel yapısı

92
Hücre