Page 53 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 4.Ünite

• KİT’leri anonim şirketler hâline getirerek ekonomiye dair katkılarını artırmak
Özal bu hedeflere ulaşmak için devletin elinde bulunan ve tekel konumunda olan birçok kamu iktisadi
teşekkülünü elden çıkarmaya çalıştı. Yine özelleştirme kapsamında gelir ortaklığına ve yap-işlet-devret
gibi uygulamalara gidildi. Özal döneminin en mühim uygulamalarından biri de Katma Değer Vergisi’nin
(KDV) 1985’te hayata geçirilmesiydi. Katma Değer Vergisi’nin 1985’te uygulanmasıyla vergi gelirlerinin
GSYİH içindeki payı yükselmeye başladı.

4.6.3. Ertuğrul Fırkateyni Olayından Günümüze Türk-Japon İlişkileri

Osmanlı-Japonya ilişkileri, XIX. yüzyılın son çeyreğinde Japonya’nın girişimleri ile başladı. Sultan II.
Abdülhamit, Japon İmparatoru Meiji’ye hediyelerini ve dostluk mesajını iletmek için 1890’da Ertuğrul Fır-
kateyni’ni Japonya’ya gönderdi. Ertuğrul Fırkateyni dönüş yolunda Kushimoto (Kuşimoto) açıklarında battı
ve 532 denizci yaşamını yitirdi (Görsel 4.50). Japon halkı ve yetkililerinin yaralılarımıza ve şehitlerimizin
ailelerine yönelik ilgi ve yardımları Türk-Japon dostluğunun temellerini oluşturdu.
Türkiye Cumhuriyeti ile Japonya arasındaki dostluk ve ilişkilerin gelişmesi amacıyla Kasım 1925’te
Osaka’da Türk-Japon Tecim Kurumu kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti ve Japonya, Tokyo ve İstanbul’da kar-
şılıklı büyükelçilikler açtı. Japon Büyükelçiliğinin 1937’de Ankara’ya taşınmasıyla İstanbul’da başkonso-
losluk açıldı. Büyükelçiliğin açıldığı tarihte Türk-Japon Dostluk Derneği kuruldu. 1929 Dünya Ekonomik
Buhranı’nın yaşandığı dönemde Türkiye ile Japonya arasında ilk ticaret antlaşması imzalandı. 1930’da
Türk-Japon Ticaret ve Denizcilik Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmalardan sonra Japon Prensi, 1931’de
Ankara’da Cumhurbaşkanı Atatürk tarafından kabul edildi.
II. Dünya Savaşı yıllarında savaşa katılmama yönünde büyük çaba sarfeden Türkiye, savaşın son
döneminde Yalta Konferansı kararları çerçevesinde savaş sonrası düzende söz sahibi olabilmek için içle-
rinde Japonya’nın da olduğu Mihver Devletler’le diplomatik ilişkileri keserek savaş ilan etti fakat bu savaş
ilanı politik bir ifade olarak kaldı.
II. Dünya Savaşı sonrası Türkiye ile Japonya arasında 8 Eylül 1951’de San Francisco Barış Antlaşması
imzalandı ve Tokyo’da Türk Başkonsolosluğu açıldı. Japonya’nın 1956’da BM’ye üye olmasında Türki-
ye’nin büyük desteği oldu. 1962’de Türk-Japon Parlamento Dostluk Birliği kuruldu.
İran-Irak Savaşı sürerken 1985’te Tahran’da mahsur kalan çok sayıda Japon vatandaşının Japon ma-
kamlarının yardım çağrısı üzerine Türk Hava Yolları tarafından Japonya’ya götürülmesi, Türk-Japon ilişki-
lerindeki dönüm noktalarından biri oldu.
Japonya ile Türkiye arasında geçmişe uzanan köklü ilişkilerin daha da geliştirilmesi ve Türkiye'nin ta-
nıtımına katkı sağlamak amacıyla 2003 yılı Japonya'da Türkiye Yılı, 2010 yılı da Türkiye’de Japon Yılı
olarak kutlandı. 2013’te stratejik ortaklık düzeyine yükseltilen siyasi ilişkiler, son dönemde karşılıklı üst
düzey ziyaretlerin de katkısıyla hızla gelişmektedir.

TÜRKİYE JAPONYA
ATLAS
BÜYÜK OKYANUSU
OKYANUS x
Kushimoto
BÜYÜK
OKYANUS
HİNT
OKYANUSU

Görsel 4.50: Ertuğrul Fırkateyni’nin Japonya seferi güzergâhı

195