Page 17 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | Çalışma Defteri 4

Beceri Temelli-II

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız. ( Alıntılanan metnin aslına sadık kalınmıştır. )

ÇALIKUŞU
Dördüncü sınıftaydım. Yaşım on iki kadar olmalıydı. Fransızca muallimimiz Sör Aleksi bir gün bize yazı vazifesi vermişti. “Hayattaki
ilk hatıranızı yazmağa çalışın. Bakalım neler bulacaksınız. Sizin için güzel bir hayat temrini olur.” demişti.
Hiç unutmam: Yaramazlığımdan, gevezeliğimden bıkan sörler o sınıfta beni arkadaşlarımdan ayırmışlar, bir köşede tek kişilik kü-
çük bir sıraya oturtmuşlardı.

Müdirenin söylediğine göre “ders esnasında komşularımı lakırdıya tutmamayı, uslu uslu muallimi dinlemeyi öğreninceye kadar”
orada bir sürgün hayatı geçirmeğe mahkûmdum.

Bir yanımda kocaman bir tahta direk vardır. Ne yapılsa baştan çıkarılmasına imkân olmıyan ve ara sıra çakımın ucuyla ötesine,
berisine açtığım yaracıklara stoik bir vakarla tahammül eden sessiz sedasız, ağırbaşlı ve upuzun bir komşu.
Öte yanımda manastır terbiyesinin istediği serin ve mağmum loşluğu temin için yapılmışa benziyen ve pancurları hiç açılmıyan
bir uzun pencere dururdu. Ehemmiyetli bir keşif yapmıştım. Göğsümü sıraya yaslayıp çenemi biraz yukarı kaldırdığım vakit pan-
curların arasından gökyüzünü bir parçasıyle bir büyük akasyanın yaprakları arasından tek bir apartman penceresi ve bir balkon
parmaklığı görünürdü.
Doğrusunu söylemek lâzım gelirse manzara hiç de zengin değildi. Pencere her zaman kapalı durur, balkon parmaklığına hemen
daima bir ufak çocuk şiltesi ile yorgan asılırdı.

Fakat ben, bu kadarından da memnundum.

Ders esnasında ellerim çenemin altında kilitli, Sör hocalarıma çok ruhani görünmesi gereken bir vaziyetle gözlerimi göğe -pan-
cur aralıklarından görünen hakikî gökyüzü- uydurduğum zaman, onlar bunu bir uslanma başlangıcı sanarak sevinirlerdi. Ben
de onları atlatarak bizden gizlemeğe çalıştıkları hayatı seyrediyormuşum gibi bir şey, bir atlatma ve intikam zevki duyardım.
Reşat Nuri Güntekin, Çalıkuşu

1. İlk defa 1922’de yayımlanan, 1993’teki baskısından alıntı yapılan bu eserdeki “yazmağa, geçirmeğe, olmıyan, benzi-
yen, pancur, açılmıyan, payçasıyle, lâzım, ruhanî, hakikî, gizlemeğe” kelimeleri günümüzde “yazmaya, geçirmeye, olma-
yan, benzeyen, panjur, açılmayan, parçasıyla, lazım, ruhani, hakiki, gizlemeye” şeklinde kullanılmaktadır.

Eski eserlerden alıntı yapılırken zamanla değişime uğrayan kullanımların ve yazımı yanlış kabul edilen kelimelerin de-
ğiştirilmesi bir gereklilik midir yoksa eserin orijinal hâli mi okuycuya yansıtılmalıdır? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle ifade
ediniz.

............................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................
2. Aşağıdaki cümle okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu cümlede kullanılan tırnak işaretinin işlevini ilgili boşluğa yazı-
nız. Bu işaretin diğer işlevlerini önceki bilgilerinizden hareketle kendi cümlelerinizle ifade ediniz.

“Hayattaki ilk hatıranızı yazmaya çalışın. Bakalım neler bulacaksınız? Sizin için güzel bir hayat temrini olur.” demişti.
............................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................

3. Aşağıda metinden alınmış cümleler verilmiştir. Bu cümlelerde geçen zamirlerin altlarını çizerek türlerini ilgili boşluğa
yazınız.
“Sör Aleksi bir gün bize yazı vazifesi vermişti.”
..........................................................................................................................................................................................................................

"Müdirenin söylediğine göre 'ders esnasında komşularımı lakırdıya tutmamayı, uslu uslu muallimi dinlemeyi öğreninceye kadar'
orada bir sürgün hayatı geçirmeğe mahkûmdum."
.........................................................................................................................................................................................................................
“Ders esnasında ellerim çenemin altında kilitli, Sör hocalarıma çok ruhani görünmesi gereken bir vaziyetle gözlerimi göğe -pan
cur aralıklarından görünen hakiki gökyüzü- uydurduğum zaman, onlar bunu bir uslanma başlangıcı sanarak sevinirlerdi.”
..........................................................................................................................................................................................................................
“Hayattaki ilk hatıranızı yazmağa çalışınız. Bakalım neler bulacaksınız?”
.........................................................................................................................................................................................................................

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 17 TDE-9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ