Page 28 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

1950-1960 Dönemi
1950’li yıllar, Cumhuriyet tarihinin ikinci liberal
dönemi olmuştur. Özel sektörün ticaret ve sana-
yi sektörlerine yönelik girişimlerinin yanı sıra bü-
yük ser mayeli yatırımların (enerji, liman vb.) devlet
tarafından yapılması planlanmıştır (Görsel 2.67).
1950-1960 Döne mi'nde ekonomi istikrarlı bir büyü-
me hızı yakalamış tır. Büyüme, 1950-1955 arasında
yıllık ortalama %7 iken 1955-1960 arasında yavaş-
lamış ve %5'e kadar gerilemiştir. Ayrıca 1950-1955
arasında dış ticaret sürekli açık vermiş ve dış öde-
me güçlük leri ile karşılaşılmıştır.

Görsel 2.67: Seyhan Barajı'nın açılış töreni
1960-1980 Dönemi
1960 yılında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) kurularak 1963 yılından itibaren 5 yıllık kalkınma planla-
rı uygulanmaya başlamıştır. Kalkınma planlarında genel olarak toplum refahının artırılması, sosyal adaletin
sağlanması ve ekonominin karma sistem içinde yürütülmesi hedeflenmiştir. Bu dönemin yapı larından olan 15
Temmuz Şehitler Köprüsü, 30 Ekim 1973 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 50. yıl dönümünde
devlet töreni ile hizmete açılmıştır (Görsel 2.68).

Görsel 2.68: İstanbul Boğazı’na inşa edilen ilk köprü olmasından dolayı Birinci Köprü ya da Boğaziçi Köprüsü şeklinde adlandırılan
yapının resmî adı, 15 Temmuz 2016'daki hain darbe girişimi esnasında köprüde hayatını kaybeden vatandaşların anısına Bakanlar
Kurulunun 25 Temmuz 2016'da aldığı kararla 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olarak değiştirilmiştir.

1980'den Sonraki Dönem
Türkiye, daha fazla dışa açılma ve küresel ekonomiyle bütünleşebilme gibi amaçlarla çeşitli düzenleme-
lere gitmiştir. Bu amaçla 1980'den itiba ren 24 Ocak Kararları olarak bilinen ihracata dayalı sanayi strateji-
si düzenlemeleri uygulamaya konulmuştur. Bu kararlara göre Türkiye ekonomisi, dışa kapalı bir ekonomik
model yerine dışa açık, küresel ekonomiye uyum sağlayabilen serbest ekonomi modeline geçmiştir. Döviz
girişinin serbest bırakılmasıyla 1980 öncesi dönemde ithalata dayalı büyüme yerine ihracata dayalı ekono mik
büyüme planlanıyordu. Kamu kesiminin ekonomideki payı küçültülerek özel kesimin ekonomiye daha fazla
dâhil olması düşünülmüştür. Sanayi ve ticaretin geliştiği bu dönemde bütçe açığı giderek artmıştır. 1990'lı
yıllarda küresel ekonomide yaşanan durgunluk, Körfez Savaşı (1990-1991) ve Türkiye’deki yüksek enflasyon
oranları ülkedeki ekonomik dengeleri olumsuz etkilemiştir. Türkiye, artan dış borçlar nedeniyle 1994 yılında
Uluslararası Para Fonu IMF'den borç almak zorunda kalmıştır. 1994 yılındaki kriz ve beş yıl sonrasında yaşa-
nan depremler (17 Ağustos 1999 Gölcük ve 12 Kasım 1999 Düzce depremleri) Türkiye ekonomisini derinden
sarsmıştır.
Türkiye; 2007-2013 yılları arasında Dokuzuncu Kalkınma Planı'nı uygulamış, 2014-2018 yılları arasın da ise
10. Kalkınma Planı'nı uygulanmıştır. Ekonomide devletçilik politikasının azaltıldığı, yapılan özelleştirmeler
ile millî gelirin artırılmaya ve enflasyonun düşürülmeye çalışıldığı bu dönemde özellikle ulaşım ve altyapı
çalışmalarına ağırlık verilmiştir.

104