Page 29 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

11. Sınıf
TÜRKİYE'DE EKONOMİ

UYGULAMA

Aşağıda yer alan uygulamaların hangi döneme ait olduğunu tablodaki ilgili yerlere işaretleyiniz.
1923-1929 1930-1950 1950-1960 1960-1980 1980’den
Dönemi Dönemi Dönemi Dönemi Sonraki Dönem
Serbest ekonomi modeline geçildi.
Teşviki Sanayi Kanunu çıkarıldı.
Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu.
Sümerbank kuruldu.

Büyük sermayeli yatırımların dev-
let tarafından yapılması planlandı.
İzmir İktisat Kongresi yapıldı.
İhracata dayalı ekonomik büyüme
hedeflendi.
1. Kalkınma Planı uygulandı.

Türkiye’de ekonomik politikalar içinde mekânsal gelişim farklılıklarının azaltılması ve az gelişen bölge-
lerin ekonomik gelişimlerinin sağlanması amacıyla birçok proje ve uygulama devreye konulmuştur. Teşvik
uygulamaları bu kapsamda değerlendirilebilir. Türkiye'de teşvik uygulamalarına yönelik yapılan ilk çalışma
1927 yılında çıkarılan Teşviki Sanayi Kanunu'dur. Bu çerçevede ülke genelinde sanayinin geliştirilme si hedef-
lenmiştir. Türkiye, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması için nisan ayında (2012) çıkarılan teşvik pa-
ketiyle yatırım teşvik uygulamaları bakımından 6 bölge olarak derecelendirilmiştir (Harita 2.5). Türkiye'nin
ekonomik yönden az gelişmiş bölgelerinde özel sektörün daha fazla yatırım yapması amacıyla gümrük ver-
gisi muafiyeti, vergi indirimi, yatırım yeri tahsisi ve KDV istisnası gibi özendirici uygulamalar yapıl maktadır.
Ayrıca mekânsal gelişim farklılıklarını azaltmak amacıyla bölgesel kalkınma projeleri uygulan maktadır. Bun-
lardan en önemlisi Güneydoğu Anadolu Projesi’dir (GAP). GAP; 1989 yılında hazırlanan Master Plan ile tarım,
sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma
projesidir. Ülkemizde ayrıca uygulamaya başlanan Zonguldak-Bartın-Karabük Projesi (ZBK), Konya Ovası
Projesi (KOP), Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi (YHG), Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) ve Doğu Anadolu
Projesi (DAP) de bölgesel kalkınma projeleri içerisinde yer almaktadır.

Bulgaristan Kırklareli Karadeniz Sinop Artvin Gürcistan
Yunanistan Edirne İstanbul Zonguldak Bartın Kastamonu Samsun Trabzon Rize Ardahan Ermenistan
Tekirdağ
Marmara Kocaeli Sakarya Düzce Karabük Çankırı Amasya Ordu Giresun Kars
Denizi Bayburt Iğdır
Yalova Bolu Çorum Tokat Gümüşhane Erzurum
Çanakkale Bursa Ağrı N.Ö.C.
Bilecik Sivas
Ankara Erzincan
Kırıkkale Yozgat
Eskişehir
Balıkesir Tunceli
Kırşehir Bingöl
Kütahya Muş
Van
Bitlis İran
Afyon
Manisa Nevşehir Elazığ
Uşak Kayseri Malatya Siirt
İzmir Aksaray Diyarbakır
Niğde Adıyaman Batman Şırnak Hakkari
Denizli
Aydın Isparta Konya Kahramanmaraş Mardin
Burdur Şanlıurfa
Muğla Osmaniye Gaziantep Irak
Adana
Ege Antalya Karaman Mersin Kilis Suriye
Denizi Hatay
1. Bölge 4. Bölge
2. Bölge 5. Bölge
K
Akdeniz
0 100 200 KKTC 3. Bölge 6. Bölge
km GKRY
Harita 2.5: Teşvik kapsamında yer alan illerin dağılışı (2018)
105