Page 31 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

11. Sınıf
TÜRKİYE'DE EKONOMİ

C TÜRKİYE’DE TARIM

En eski ekonomik faaliyetlerden biri olan tarım, ülkelerin gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun toplum ha-
yatında önemli bir yere sahiptir. İnsanların beslenmesi için gerekli gıda maddesi ve sanayi için ham madde
üreten bu sektör istihdam açısından da oldukça önemlidir. Tarımsal faaliyetler; top raktan elde edilen tarım
ürünlerinin yanı sıra hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık faaliyetlerini de kap samaktadır.
Toprak örtüsü; tarımsal faaliyetlerin yapıldığı en büyük ve en önemli kaynaktır. Toprağın değişik sos-
yo-ekonomik faaliyetler için değerlendirilmesine topraktan yararlanma denir. Bu değerlendirme şekillerine
göre toprak; tarla arazileri, bağ bahçe arazileri, çayır ve mera arazileri, orman arazileri ve ürün getirmeyen
araziler olmak üze re beş gruba ayrılabilir (Tablo 2.1).

Tablo 2.1: Türkiye'de Araziden Yararlanma Şekilleri ve Oranları (TÜİK)
Arazi Kullanımı 1950 2018
Tarla arazisi 18,5 24,6

Bağ bahçe arazisi 1,8 4,4
Çayır ve mera arazisi 48,1 18,2
Orman arazisi 13,2 27,8
Diğer 18,4 25

Türkiye’de tarımsal faaliyetleri ve verimliliği etkileyen başlıca doğal ve beşerî faktörler; iklim, yeryüzü şe-
killeri, toprak ve toprağın bakımı, sulama, gübreleme, tarımda ıslah ve ilaçlama, makineleşme, pazarlama
ve tarımı destekleyen kuruluşlardır.
Tarımsal üretim sıcaklık ve yağış koşullarından etkilenir. Türkiye’de genellikle yarı kurak iklim koşullarının
görülmesi tarımsal üretimde sulamaya duyulan ihtiyacı artırmıştır. Ülkemizde görülen iklim çe şitliliği, tarım-
sal üretimin de çeşitlenmesini sağlamış tır. Türkiye
arazisinin dağlık ve eğimli olması, tarımı genellikle
olumsuz etkilemektedir. Arazinin engebeli olması
nedeniyle tarım alanları küçük ve parçalıdır. Yükselti
arttıkça tarımın yerini hayvancılık faaliyet leri almak-
tadır. Türkiye'de alüvyal toprakların bu lunduğu ova-
lar tarım için en elverişli alanlardır.
Tarım arazilerinde bir önceki yıla ait bitki atıkla-
rının temizlenmesi, toprağın sürülerek havalandı-
rılması, üretime zarar verecek taş parçacıklarının
temizlenmesi gibi faaliyetler sonucu toprağın ekim
ya da dikime hazır hâle getirilmesine toprak bakı-
mı denir (Görsel 2.69). Bu bakımın yapılması veri min
artmasında önemli bir etkendir. Görsel 2.69: Toprak bakımı

Türkiye’de tarımsal verimi etkileyen önem li un-
surlardan biri sulamadır (Görsel 2.70). Ülkemizde
yaz mevsiminin kurak, yağışların da genel itiba-
rıyla düzensiz olması tarımda sulamanın önemini
artırmıştır. Tarım alanlarının sürülerek bir veya iki
yıl dinlenmesi için boş bırakılmasına nadas denir.
Türkiye'de ekilen tarım arazilerinin her yıl yaklaşık
%25’i sulama ve gübre yetersizliğinden dolayı nada-
sa bırakılmaktadır. Nadas uygulamasına bağlı olarak
üretimde dalgalanma, erozyon, çiftçi gelirinin azal-
ması gibi olumsuzluklar yaşanır.
Görsel 2.70: Tarımda sulama

107