Page 34 - Coğrafya 11 | 2.Ünite
P. 34
BEŞERÎ SİSTEMLER
Buğdayın un hâline getirilmesiyle ekmek başta olmak üzere bulgur, makarna, irmik, bisküvi gibi çok deği-
şik ürünler elde edilmektedir. Buğdayın öğütül mesi sonucu ortaya çıkan kepek, diğer yan ürünler ve düşük
vasıflı buğdaylar da hayvan yemi olarak kullanıl maktadır.
İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinin yağışlı, yaz mevsiminin ise kurak geçtiği bölgelerde buğday tarımın-
dan önemli verim elde edilmektedir. Bu nedenle Türkiye'nin iç kesimleri ile karasal iklim özellikleri göste-
ren step bölgelerde buğday tarımı yaygın olarak yapılmaktadır. Yaz mevsiminde yağış alan Doğu Karadeniz
kıyıları hariç ülkenin her yerinde buğday üretilebilmektedir. Ancak delta ovaları başta olmak üzere verimli
ovalarda çiftçiler daha çok gelir getiren ürünlere yönelmektedir. Konya, Ankara, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adana,
Tekirdağ, Yozgat, Sivas ve Mardin buğday üretiminde ön planda olan illerdir (Harita 2.6).
K
0 125 250 25 bin ton buğday
km
Harita 2.6: Türkiye'de buğday üretimi (TÜİK, 2018)
Buğday üretimi özellikle iklim koşullarına bağlı olarak yıllara göre farklılık gösterir. Bazı yıllarda yaşa-
nan yağış azlığı ve kuraklık verim üzerinde etkili olmaktadır. Türkiye’de buğdaya dayalı mamul madde (un,
makarna, bisküvi, irmik ve bulgur) ihracatının giderek artması, bazı yıllarda buğday ithal edilmesine neden
olmaktadır. Genel olarak ülkemizde buğday, arpa ve mısır üretimi iç talebi karşılayacak düzeydedir (Gra fik
2.6). 2016/17 sezonunda TÜİK verilerine göre Türkiye'nin buğday tüketimi; gıda olarak 14 milyon 490 bin
ton, tohumluk olarak 1 milyon 381 bin ton ve yemlik olarak da 2 milyon 305 bin ton gerçekleşmiştir. Bu du-
rum, yeterlilik dere cesi bakımından %103,8’lik düzeyi göstermektedir. 2017 yılında Türkiye’de hektar başına
düşen ortalama buğday verimi 2800 kilogramdı. Bu seviyeyi sulama, gübreleme ve kaliteli tohum kullanımı
gibi yöntemlerle 4000-5000 kilograma çıkarmak mümkündür. Teknik anlamda bütün önlemlerin alınmasıyla
Türkiye'de üretilen buğday miktarı 35-40 milyon tona çıkarılabilir.
( Milyon ton)
(Milyon ton)
25
20
15
10
5
0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Yıllar
Yõllar
Grafik 2.6: Türkiye’nin 2007-2018 yılları arasındaki buğday üretimi (TÜİK)
110
