Page 37 - Coğrafya 12 | 2.Ünite

Dış ticaretin göstereceği gelişmeler, Türkiye ekonomisindeki gelişimde önemli rol oynamıştır. Cumhuri-
yet’in ilk yıllarında Türkiye’nin ihracatında ham madde ve tarımsal ürünler önemli bir yer tutarken bugün
ihracatımızın çok büyük bir kısmını imalat sanayisi oluşturmaktadır. Geçmişten bugüne dış ticaret, hem
ihracat hem de ithalat bakımından hızla artmış, tarım ürünlerinin yerini sanayi ürünleri almıştır.
Türkiye’nin dış ticaretinde dış alımın payı dış satımdan milyar dolar
fazladır. Bu nedenle ticarette giderleri miz gelirlerimiz- 200 199
den fazladır (Grafik 4.2). 150
143
Türkiye’nin dünya pazarında 2017 yılında ihracatında- 100
ki en büyük pay; elektrikli cihazlar, elektronik ürünler,
makineler, motorlu taşıtlar ile parçalarına aittir (Tablo 50
4.2). 2017 yılı itibarıyla dünya pazarında ithalât payı- 0
nın en çok olduğu ürünler ise fosil yakıtlar, yağlar, ka- dış alım dış satım
zanlar, makinalar ve mekanik cihazlardır (Tablo 4.3). Grafik 4.2: Türkiye’nin dış alım ve dış satım tu-
tarı (2016)

Tablo 4.2: Türkiye’nin Dış Satımında En Çok Yer Tutan Ürün- Tablo 4.3: Türkiye’nin Dış Alımında En Çok Yer Tutan Ürün-
ler ve Dünya Pazarındaki Oranları (2017, TÜİK ve DTÖ) ler ve Dünya Pazarındaki Oranları (2017, TÜİK ve DTÖ)

Dış Satım (milyar dolar) da Sıralaması Dış Alım (milyar dolar) Payı % Dünya İthalatın- da Sıralaması

Ürün veya Ürün Grubu Dünya İhracatında Payı % Dünya İhracatın- Ürün veya Ürün Grubu Dünya İthalatında

Motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesurları 23,9 2 18. Fosil yakıtlar ve yağlar 37,2 2 15.
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar 13,8 1 24. Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar 27,1 1 28.
Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar 10,8 2 20. Elektrikli makinalar ve elektronik cihazlar 21,1 2 27.
Örme giyim eşyası ve aksesuar 8,8 4 5. Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar 17,4 3 8.
Elektrikli makinalar ve elektronik cihazlar 8 1 33. Motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesurları 17,4 2 20.
Demir ve çelik 8,2 2 15. Demir ve çelik 16,7 4 5.
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı 5,9 3 10. Plastikler ve mamulleri 13,2 2 12.
Demir veya çelikten eşya 5,5 2 14. Optik, fotoğraf, sinema, ölçü ve tıbbi cihazlar 4,9 1 25.
Plastikler ve mamulleri 5,4 1 25. Alüminyum ve alüminyumdan eşya 3,4 2 15.

Serbest Bölge: Bir ülkenin idari sınırları dâhilinde bulunan fakat gümrük sahası dışında bırakılan, ülkenin
diğer kesimlerinden farklı olarak ihracat artışına yönelik birtakım ekonomik ayrıcalıkların tanındığı bölge-
lere serbest bölge denir. Ülkemizde serbest bölgelerin kuruluş amacı:

• İhracat odaklı üretim ve yatırımları desteklemek
• Ülkeye yapılacak yabancı yatırımları ve teknolojik girişleri teşvik etmek

• İşletmeleri ihracata yönlendirmek
• Uluslararası ticaretin gelişimini desteklemek

Sınır Ticareti: Komşu iki ülke arasındaki anlaşmaya dayalı olarak yapılan; bölgesel kalkınmayı, istihdamı,
bölge halkının ihtiyaçlarını hızlı biçimde gidermeyi hedefleyen özel bir ticaret türüdür.

125