Page 170 - Defterim - Felsefe 10

3. ÜNİTE
TEST 3
1. Bilim de bütün diğer girişim ve çabalarımız gibi açık 5. Mantıkçı pozitivizme göre bir söylemin bilgi içeriği ta-
veya üstü örtük birtakım temel inançlara dayanır. şıması veya anlamlı olabilmesi için ya doğrudan olgu-
İnançlarımız düşünme ve hareketlerimizin temelde sal bir dille ya da sonuçta olgusal bir dilin kısaltılması
yatan gerekçelerini oluşturur. Örneğin sabahleyin şeklinde ifade edilmiş olması gerekir. Bu şartları taşı-
rastladığımız bir kimseye “Günaydın!” dememiz mayan iddialar metafizik dolayısıyla anlamsızdır.
gibi son derece basit bir davranışın bile dayandığı Açıklamaya dayanarak aşağıdaki ifadelerden hangisi
bir inanç vardır. anlamsız bir önerme özelliğine sahiptir?
Bilimde bu tür inançlara ne ad verilir? A) Sevim bir insandır.
A) Gözlem B) Deney B) Dünyanın en yüksel tepesi Everest’tir.
C) Teori D) Varsayım C) Bu taş 2 kilogramdır.
E) Yasa D) Yalan söylemek kötüdür.

E) Elimdeki bir kalemdir.
2. I. Bütün bilimler birbiriyle ilişkilidir ve tüm bilimler
birbirine indirgenebilir.
II. Bilim, akla (mantığa) dayanan bir etkinliktir. Bilim
adamı çalışmalarında her türlü önyargıdan arın-
mış olarak tamamen nesnel olmak zorundadır. 6. Bilimsel yöntem, takip ettiği süreçler açısından güveni-
III. Bilimsel açıklama nedenselliğe dayanır. lir olmasına karşın temelde bazı kanıtlanmamış ya da
kanıtlanamayan önemli varsayımlara dayalı teoriler
IV. Bilim, birikerek (kümülatif) sürekli ilerleyen bir kullanabilir, sonuçlarda varsayımsal çıkarımlar yapa-
sürece sahiptir. Bu süreçte yanlış bilgiler atı bilir. Tüm bilimsel yöntemlerin ortak kullandığı bazı
lır, kalan doğru bilgilerle daha kapsamlı açıkla- temel varsayımlar vardır.
malar yapılır. Aşağıdakilerden hangisi bu varsayımlardan biri
V. Bilim kesintisiz akıp giden birikimsel bir süreç de- değildir?
ğildir. Tam aksine bilim birtakım kesintilere, dev- A) Bilimsel yöntemin incelediği olaylar arasında ne-
rimci dönüşümlere uğrayarak gelişen bir alandır. den-sonuç ilişkisi olmalıdır.
Hangisi klasik bilim görüşüne ait bir özellik B) Bilimsel yöntem olayların tanımlanması veya sonuç-
değildir? ların yorumlanmasında metafiziksel yaklaşımlardan
A) Yalnız I B) I-II ve III 3 . Bölüm: Bilim Felsefesi kaçınır.
C) I-II-III-V D) Yalnız V C) Her aşamada bilimsel yöntem denetlenebilir, güve-
E) Yalnız IV nilir ve akla uygun mantıksal süreçleri kullanır.

dayandırılır.
3. Aşağıdaki sorulardan hangisi bilim felsefesiyle ilgi- D) İncelenen olaylar gözlemsel ve ölçümsel verilere
lenen filozun sorduğu bir soru değildir? E) Bilimin bütün soruları çözebileceği kabul edilir.
A) Bilimin sınırları var mıdır?
B) Bilimselliğin ölçütü nedir?
C) Bilimsel yöntemin mantıksal yapısı nedir?
D) Bilimsel açıklama, determinizm ilkeleri nedir? 7. Doğruyu aramanın ve bulmanın yalnızca iki yolu var-
E) Bilimsel düşüncenin insan davranışları üzerinde dır. Biri gözlem verilerinden de kalksa doğrudan en
ne gibi etkileri vardır? genel aksiyomlara uçar sonra doğruluğu söz götürmez
bu ilkelerden orta düzeyde yargılara iner. Geçmişte
olduğu gibi gönümüzde de moda olan yöntem budur.
4. Bilimin değerine ilişkin tartışmalar günümüzde daha Diğeri duyulardan, tikel olgulardan yola çıkar, düzen-
da derinleşmiştir. Bu tartışmalar bir yandan bilimin li adımlarla sonunda üst düzey genellemelere ulaşır.
gerçekliğin doğasını açıklayan tek bilme türü oldu- Doğru olan yöntem budur ama henüz yeterince denen-
ğunu dile getiren görüşleri ile bilime eleştirel yakla- diği söylenemez.
şan görüşler zemininde ilerlemiştir. Francis Bacaon’a göre bilimsel yöntemde henüz yete-
Bilime karşı eleştirel görüşlerin ortaya çıkmasında rince yerleşmemiş olan kavram aşağıdakilerden han-
aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez? gisidir?
A) Bilimin uygulamadaki yanlış kullanımları A) Anoloji
B) Bilimsel düşüncenin toplumun tümüne yayılmaması B) Temellendirme
C) Bilimlerin birçok çevre sorunlarına yol açması C) Gerçeklik
D) Bilimsel bilginin dinamik yapısı ve değişime yol D) Tümdengelim
açması E) Tümevarım
E) Bilimin gerçek, doğru, güvenilir bilgiye ulaşma-
nın tek yolu olarak görülmemesi

168