Page 291 - Defterim - Felsefe 10

1. Metinlerde geçen felsefi kavramları belirleyiniz.

2. Metinlerde ifade edilen görüşlerden/görüşten hangisine katılıyorsunuz? Gerekçeleriyle açıklayınız.

3. Metinlerde ele alınan konuya filozofların bakışından farklı bir açıdan bakılabilir mi? Bu konuyla ilgili
görüşleriniz nelerdir?

4. Bu düşüncelere alternatif bir görüş oluşturacak olsanız görüşünüz ne olurdu? Açıklayınız.

2. Etkinlik: Aşağıdaki metinden hareketle ilgili soruları yanıtlayınız.
Bergson, felsefesinin merkezine “bir şeyi bilmenin birbirinden farklı iki yolu bulunduğu” iddiasını geçirir.
Bunlardan birincisinde, insan nesnenin etrafında dönerek onu dışarıdan ve durağan olarak bilmeye çalışır
oysa ikinci yolda nesne hareket hâlindeyken ona içeriden nüfuz etme durumuna gelir. Birinci yoldan
elde edilen bilgi, nesneyi gözlemlediğimiz bakış açısına, durulan yere bağlıdır. Bergson, bu yoldan elde
edilen bilginin her bir gözlemci için farklı ve dolayısıyla gözlemciye göreli olacağını söyler. Dahası gözlem
yoluyla elde edilen bu bilgi sembollerle ifade edilir; burada kullanılan sembol de sadece bu özgül nesneye
değil ona benzer bütün nesnelere gönderme yapar. Oysa diğerinde, bilgi mutlaktır çünkü burada bilen
özne kendisini herhangi bir perspektif ya da bakış açısının getirdiği sınırlamalardan kurtararak nesneyi
gerçekte olduğu gibi kavrar. Bergson, bunlardan birincisine “analizin yolu” diğerine ise “sezginin yolu”
adını verir. Başka bir deyişle, Bergson’a göre iki ayrı yol ya da bilme tarzı, iki ayrı bilme yetisini gerektirir.
Birincisi donmuş, katılaşmış, oluş ve yaratma ile bağları koparılmış madde ve nesne alanını geometrik
esaslara dayalı olarak gözlem yoluyla bilmeye yönelen zekâdır. Diğeri ise hayat, oluş, yaratma yani süreyi
bilmeye yönelen sezgidir.
Ahmet Cevizci, Felsefe Tarihi
(Düzenlenmiştir.)

1. Bergson’un düşüncesine ait önemli kavramları belirleyiniz.

2. Metinde anlatılmak istenen düşünce felsefenin hangi alanı ve problemiyle ilişkilidir? Belirtiniz.

3. Metinde geçen “Bilmenin farklı iki yolu” ifadesi ile ne anlatılmak istenmiş olabilir? Bu görüşe katılıp
katılmadığınızı gerekçeleri ile açıklayınız.

4. Bu düşünceye alternatif bir görüş oluşturacak olsanız görüşünüz ne olurdu? Açıklayınız.

289