Page 112 - DEFTERİM FİZİK 10

2. Ünite: Basınç ve Kaldırma Kuvveti
Notlarım

Kaynama, sıvının yüzeyindeki buhar basıncı ile dış basıncın eşit olduğu
durumda sabit sıcaklıkta gerçekleşen bir hâl değişim olayıdır. Kaynama
olayının başladığı sıcaklığa kaynama sıcaklığı denir. Sıvının kaynama
sıcaklığı sıvı yüzeyine etki eden basınca bağlıdır. Atmosfer basıncının düşük
olduğu ortamlarda, sıvının buhar basıncının atmosfer basıncına eşitlenmesi
kolaylaştığından kaynama noktası düşer. Su, deniz seviyesinde 100 °C’de
kaynarken deniz seviyesinden yukarı çıkıldıkça atmosfer basıncı azaldığından
kaynama sıcaklığı düşer.

Düdüklü tencerelerde (Görsel 2.54) sıvı
Su yüzeydeki basınç artırılarak sıvının daha yüksek
buharı
Su sıcaklıklarda kaynaması sağlanır. Su, sıcaklığı
100 °C’ye ulaştığı hâlde üzerindeki basınç açık
hava basıncından fazla olduğundan kaynayamaz.
Görsel 2.54
Tencerenin içindeki bu basınç artışı sebebiyle
suyun sıcaklığı 130 °C ila 150 °C seviyelerine ulaştığında suyun kaynadığı
görülür. Bu sayede yemek yüksek sıcaklıkta pişeceği için pişirme süresi düşer.

Yemek pişirilen düdüklü tencerenin içerisindeki gaz
boşaltılmadan tencerenin kapağı açılmamalıdır
(Görsel 2.55). Aksi takdirde yüksek basınçtan dolayı
tencerenin kapağı fırlayıp etrafa zarar verebilir. Görsel 2.55

Sıvının ısı alıp gaz hâline geçmesine buharlaşma denir. Basınç ile
buharlaşma hızı ters orantılıdır. Basınç azaldıkça buharlaşma hızı artar.

23. ETKİNLİK

Karlı havada dışarıda yapılan bir deneyde
bir buz kalıbının üzerine bırakılan demir
küp, bir süre sonra yandaki şekilde
gösterildiği gibi buz kalıbının içine
gömülmüş hâlde bulunuyor.

Buna göre küpün buz kalıbının içine nasıl girdiğini açıklayınız.

24. ETKİNLİK

Kar yağdığı zaman evlerinin önü kar ile kaplanan Defne,
karın oluşturduğu pürüzsüz yüzeyi bozmak istememesine
rağmen okula gitmek üzere evden çıktığında kar
üzerinde ayak izleri bırakır. Eve döndüğünde ayak
izlerinin bulunduğu yerlerdeki karın eridiğini görür.

Buna göre Defne’nin bastığı yerlerdeki karın eriyip diğer
bölgelerdeki karın erimemesi durumunu nedenleriyle birlikte
açıklayınız.

112