Page 110 - DEFTERİM FİZİK 10

2. Ünite: Basınç ve Kaldırma Kuvveti
Notlarım

Altimetre
Altimetreler, basınç farkını algılayarak deniz seviyesine göre
yüksekliği gösteren bir çeşit barometredir. Pilotlar yerden
ne kadar yüksekte uçulduğunu uçak donanımında bulunan
altimetreler sayesinde öğrenirler (Görsel 2.48).

Görsel 2.48

Ayrıca altimetreler dağcılar için de önemlidir. Dağcılar,
tırmandıkları mesafenin ne kadar yüksekte olduğunu saat
şeklindeki altimetreye bakarak tespit ederler (Görsel 2.49).
Görsel 2.49

Batimetre
Basınç değişiminden yararlanarak suyun derin-
liğini ölçen aletlere batimetre denir (Görsel 2.50).
Denizaltıların ne kadar derinlikte bulunduklarını
belirlemek için batimetre kullanılır.

Görsel 2.50

Dalgıçlar derinlere indikçe yüksek basınçtan dolayı oksijen ve azot gazı
kanlarında çözünür. Dalgıçlar, deniz yüzeyine doğru hızla çıkarsa basınç
azaldığından dolayı kanda çözünmüş olan azot gaz hâline geçerek
damarların içerisinde baloncuklar oluşturur. Bu olaya vurgun yeme
denir. Vurgun yeme sonucu akciğerlerde yırtılma, beyne oksijen gitmeme
gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkar. Bu durumla karşılaşmamak için
dalgıçlar yüzeye yavaşça çıkmalı ve belli mesafelerde beklemelidir. Ayrıca
buna tedbir olarak dalgıçlar özel kıyafetler giyer.

20. ETKİNLİK

Aşağıdaki şekilde verilen özdeş kaplara aynı ortamda ve aynı sıcaklıkta X, Y ve
Z gazları konulduktan sonra kapların ağzı esnek bir zar ile kapatılmıştır.

Esnek zar Esnek zar Esnek zar
X Y Z

Bir süre beklenip denge sağlandıktan sonra kapların görünümü şekildeki gibi
olduğuna göre kaplardaki X, Y ve Z gazlarının basınçları olan P , P ve P ara-
X Y Z
sındaki ilişkiyi bulunuz.

110