Page 14 - DEFTERİM FİZİK 10

1. Ünite: Elektrik ve Manyetizma
Notlarım

1.1.2.KATI BİR İLETKENİN DİRENCİNİN BAĞLI OLDUĞU DEĞİŞKENLER

İletken bir telde bulunan serbest elektronlar birbirleriyle ve atomlarla çarpışır
ve çarpıştıkları atomlara enerji aktarır. Bu çarpışma ve enerji aktarımı
sonrasında iletkende sıcaklık artışı meydana gelir. Elektrik alan etkisiyle
harekete geçirilen elektronlar, iletken telin içerisinde ilerlerken bir zorlukla
karşılaşır. Elektrik akımına karşı iletken telin gösterdiği bu zorluğa direnç
denir� Elektriksel direnç R sembolü ile gösterilir. Birimi SI’da ohm (Ω) dur.

Bir iletkenin direnci telin yapıldığı maddenin cinsine bağlıdır. Her maddenin
birim uzunluğunun ve birim kesit parçasının elektrik akımına gösterdiği direnç
farklıdır. Buna göre bir iletkenin birim uzunluk ve birim kesitinin elektrik
akımına gösterdiği dirence öz direnç denir. Öz direnç ρ (ro) sembolü ile
gösterilir. SI’ da birimi ohm . metre (Ω · m) dir.

Katı bir iletkenin direnci telin uzunluğuna, Öz direnç, bir maddenin öz
kesit alanına ve iletken telin cinsine göre iletkenlik katsayısı ile ters
değişir. Elektriksel direnç, orantılıdır. Öz iletkenlik
katsayısı σ (sigma) ile gösterilir�
1. İletkenin öz direnci (ρ) ile doğru orantılıdır.
1
2. İletkenin boyu (L) ile doğru orantılıdır. σ= ρ
3. İletkenin kesit alanı (A) ile ters orantılıdır.
Öz direnç değeri küçük olan
L maddeler iyi iletkendir.
20 °C'de Bazı İletkenlerin
ρ
A Öz Dirençleri (Ω · m)
Alüminyum 2,82 � 10 -8
Bakır 1,7 � 10 -8
Demir 10 � 10 -8
ρ : İletkenin öz direnci (Ω · m)
Gümüş 1,59 � 10 -8
L : İletkenin boyu (m)
Altın 2,44 � 10 -8
A : İletkenin dik kesit alanı(m )
2
Karbon 3,5 � 10 -5
Platin 11 � 10 -8
Bir iletkenin direnci R = ρ . L bağıntısı ile hesaplanır.
A

AKLINIZDA BULUNSUN!

Direnç birimine adını veren Alman fizikçi Georg Simon Ohm (Corç
Zimon Om, 1789-1854)’dur.

Elektriksel direnci ölçen alete ohmmetre denir�

Direnç
Reosta
(Ayarlanabilir
direnç)

Bazı direnç örnekleri Direnç ve reosta sembolleri
14