Page 179 - DEFTERİM TARİH 10

Hat, yazıyı estetik ölçülere bağlı ka-
larak güzel bir şekilde yazma sanatı-
Bilgi Havuzu dır. Bu sanatla uğraşanlara “hattat”
Tezhip, kitap say- denmiştir. Osmanlı Devleti’nde XV.
falarının altın tozu yüzyılda Amasyalı Şeyh Hamdullah
ve boya kullanıla- hattatların üstadı sayılmıştır. Şeyh
rak süslenmesi sa- Hamdullah’tan sonra Karahisarlı Ah-
natıdır. Sanatçısına met, Hafız Osman gibi önemli hattat-
müzehhip denir. lar da yetişmiştir.

Hat sanatı

HALK KÜLTÜRÜ VE KİTABİ KÜLTÜR

Osmanlı Devleti’nin kurulduğu ilk dönemlerdeki edebî eserler, Türkiye Selçuklu ve
Bilgi Havuzu
Beylikler Dönemlerinin edebî eserleri ile benzerlik göstermiştir.
Fatih Sultan Meh-
met, Yavuz Sultan
Hikâye, masal, fıkra ve menkıbeler anlatılmış; bu eserlerde İran, Hint ve İslam etkileri
Selim ve Kanuni
görülmüştür.
Sultan Süleyman
Dönemlerinde
Türkiye Selçuklu Devleti saraylarında ozan ve şairler ile kıssalar anlatan, taklitler ya-
kütüphaneler ku-
pan nedimler yer almıştır.
rulmuş ve yabancı
ülkelerdeki eserler
XV. yüzyıldan itibaren Anadolu’da nedim ile meddah aynı anlamda kullanılmış, XVI.
İstanbul’a getiril-
yüzyılla birlikte orta oyunu ve meddahlık gitgide yaygınlaşmıştır. Bu dönem de ozanla-
miştir. Bu durum,
rın yerini ise âşıklar ve saz şairleri almıştır.
kitabi kültürün
gelişimine katkıda
bulunmuştur. Geniş ve zengin bir kültürel
birikime sahip Osmanlı Dev-
leti, birikimini yazılı ve sözlü
biçimde kuşaktan kuşağa
aktarmıştır. Devlet; kültü-
rel birikimini yazılı olarak
aktarırken ferman, ahitna-
Bilgi Havuzu me, berat vb. resmî belgeler
Kanuni Sultan Sü- kullanmıştır.
leyman, Muhibbî
mahlasıyla şiirler
yazmıştır. Orta oyunu, Surnâme-i Vehbi (Minyatür)

Osmanlı padişahlarının önemli özelliklerinden biri de kitap toplamaları ve kendilerine
ait kütüphaneler kurmalarıdır. Bu sayede kitabi kültür, başkentlerde ve belirli şehir-
lerde daha çok gelişmiştir. I. Murad’ın kurduğu kütüphane, ilk saray kütüphanesi kabul
edilmiştir.

Osmanlı Devleti’nde Batılılaşmanın etkisiyle açılan hendesehane, darülfünun gibi ku-
rumların kütüphanelerinde de değerli kitaplar toplanmıştır.

Osmanlı padişahları, şairlere ve bilim insanlarına her dönem değer vermiştir. Bu sa-
yede Türk dilinin gelişimi hızlanmıştır. II. Murad Dönemi’nde Türkçe eserler yazdırıl-
mıştır. Ayrıca pek çok padişah şairleri desteklemiş, şiire ilgi göstermiş ve şiirler kaleme
almıştır.
178