Page 220 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

2. Etkinlik: Aşağıdaki cümlelerin başındaki kutucuğu yargılar doğru ise “√”, yanlış ise “x” ile
işaretleyiniz.

DOĞRU-YANLIŞ

a) Efsaneler, bir milleti etkileyen savaş, göç, kıtlık vb. olayları anlatır.

b) Efsaneler, genellikle manzum olarak yazıya geçirilir.

c) Efsaneler, inanç unsurunun belirgin olduğu sözlü edebiyat ürünleridir.

ç) Destanlarda olduğu gibi efsanelerde de mekân, yaşadığımız dünyadır.

d) Efsaneler, tarih kitaplarında rastlanabilecek olayları konu alır.

e) Efsaneler, sözlü olarak doğar ve dilden dile aktarılarak varlığını sürdürür.

3. Etkinlik: Halikarnas Balıkçısı’nın Anadolu Efsaneleri kitabından alıntılanan aşağıdaki metni
okuyunuz. Yönergeler doğrultusunda etkinliği tamamlayınız.

Karadeniz Boğazı’nın adı Bosfor (Bosphorus), şu efsaneden alınmadır: Argos kralının kızı
İo’ya tanrılar tanrısı Zeus abayı yakar. Zeus, güzel İo’yu çok kıskanç karısı Tanrıça Hera’nın
görmemesi için kendisini ve süt beyaz İo’yu bir kara buluta sarar. Ama Hera, hileyi çakar ve
bulutu üfler. Zeus ne yapmakta olduğunun meydana çıkmaması için İo’yu hemen bir buzağıya
çevirir. Hera, bu oyuna da aldanmaz. Güzel, ak buzağıyı Zeus’tan ister; Zeus da vermek
zorunda kalır. Hera, buzağıyı sığırtmaç, yüz gözlü Argos’a teslim eder. Argos’un birkaç gözü
uyurken birkaç gözü açık kalıp gözetlermiş. Zeus buzağıyı kurtarmak için Hermes’i sığırtmaca
gönderir. Bir çoban kılığına giren Hermes, kavalıyla bir ninni çalarak ve uzun uzun masallar
anlatarak Argos’un yüz gözünü de uyutup kapattıktan sonra onu öldürür. Hera, Argos’un yüz
gözünü alıp renk renk açılan haleler biçiminde sevgili kuşu tavus kuşunun kuyruğuna serper.
Ama İo yine kurtulmuş olmaz. Hera ona (yani buzağıya), ısırıcı bir at sineğini musallat eder.
Bu sinek İo’nun ot yemesine ve uyumasına engel olur, onu habire bir yerden başka bir yere
sürer. İo, böyle diyar diyar kaçarken Boğaziçi’nden geçer. Onun için Boğaziçi’ne buzağı geçidi
anlamına gelen Bosphorus adı takılır.

a) Bu parçada efsane türünün hangi özellikleri görülmektedir?
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................

b) Metin bir masaldan alınmış olsaydı metinde ne gibi farklılıkların olması beklenirdi?
Gerekçeleriyle açıklayınız.
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................

218