Page 267 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

2. BİRLEŞİK CÜMLE

Bilgi Havuzu
+ = Birleşik Cümle
Yan Cümle Temel Cümle Bir cümlede
yüklemin
fiilimsi dışında kaç tane
dilek-şart yan cümleciği oluşturur. fiilimsi varsa o
aktarma söz kadar yan cümle
vardır.

Birleşik cümlelerde
tek yüklem vardır.
İçinde birden Yan cümleler,
fazla yargı taşır. cümlenin bir
ögesidir.

a) Girişik Birleşik Cümle

Yan cümleciği fiilimsiden (isim-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil) oluşan birleşik cümledir.

Fiilimsinin bulunduğu söz grubu Yan Cümle
Asıl yüklemin bulunduğu yer Temel Cümle

ÖRNEK Kale kapısının önüne gidince / teke tek vuruşmak için / bir muharip istedi.

Temel Cümle
yan cümle (isim-fiil)
yan cümle (zarf-fiil)

O güne kadar görülmemiş bu tören / alelacele, apar topar tamamlandıktan sonra, /
yan cümle (sıfat-fiil) yan cümle (sıfat-fiil)

Don Quijote / serüven peşine düşmek için / sabırsızlanmaya / başladı.
yan cümle (isim-fiil) yan cümle (isim-fiil) Temel Cümle

(Bu cümlelerde altı çizili bölümler fiilimsiden oluştuğu için yan cümledir.)

b) Şartlı Birleşik Cümle

Yan cümlesi şart kipiyle (-sa / -se) oluşan birleşik cümledir.
ÖRNEK Başka bir yerde olsaydı / şu güzel isteği pek alaycı bulurdu.

Temel Cümle
yan cümle (şart kipi)

İnsanlar hakikati anlasalar, / bütün toprağın, bütün insanlara ait olduğunu bilselerdi
yan cümle (şart kipi) yan cümle (şart kipi)
/ ordulara, bu kadar masraflara, zahmetlere ne lüzum kalırdı?
Temel Cümle

265