Page 306 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

2. Orta Oyunu

Etrafı seyircilerle çevrili, yuvarlak bir alanda oynanır. Herhangi bir yerde
hazırlanabilecek bu oyun alanına palanga denir.
Ev olarak kullanılan yenidünya isimli bir paravan ve iş yeri olarak adlandırılan
dükkân isimli bir kafes, oyunda yer alan sınırlı dekorlardandır.
Oyunun önemli araçlarından biri de Pişekâr’ın elinde tuttuğu, pastal adı verilen,
birbirine çarpınca ses çıkaran iki dilimli şakşaktır.
Oyuncuların kıyafetlerini koydukları sandığa pusat veya pusat odası denir.
Genellikle oyun yerinin yanında oyuncuların hazırlandıkları, perdeyle ayrılmış bir
bölüm veya bir çadır yer alır.
Müzikli, kadrosu geniş bir oyundur.
Müzisyenler seyircilerin önünde yer alır.
Oyunun temel kişileri Kavuklu ve Pişekâr’dır.
Kavuklu, karakter özellikleri bakımından Karagöz’e benzer.
Pişekâr, Hacivat’a benzer. Eğitim görmüş, kurnaz, kibar bir tiptir.
Oyun, Kavuklu ile Pişekâr arasındaki karşıtlıklar ve çatışmalar üzerine kurulur.
Zenne, Yahudi, Acem, Rumelili, Arnavut, Ermeni, Çelebi, Muhacir diğer oyun
kişilerinden bazılarıdır.

Orta oyunu dört bölümden oluşur:

a) Giriş (Ön Deyiş): Zurna, Pişekâr havası çalar,
Pişekâr oyun alanına girer, iki eliyle dört bir tarafı
selamladıktan sonra zurnacıyla söyleşir. Daha sonra
zurna Kavuklu havası çalar; Kavuklu, kavuklu arkası
(Cüce veya Kambur) ve zaman zaman diğer oyun PİŞEKAR
kişileri meydana girer. Kavuklu ile Kavuklu arkası
arasında kısa bir konuşma olur.

b) Muhavere (Söyleşme): Bu bölüm iki kısımda
gerçekleşir. Arzbar denen ilk kısımda
Kavuklu ile Pişekâr tanıdık çıkar, birbiri ile
konuşurken bazı yanlış anlamalara dayanan
komiklikler yaşanır. Tekerleme denen ikinci
KAVUKLU gibi bir olay anlatır ancak hikâyenin sonunda
kısımda Kavuklu, Pişekâr’a başından geçmiş

anlatılanların rüya olduğu ortaya çıkar ve kısa
bir konuşma olur.

c) Fasıl: Oyunun asıl bölümüdür. Oyunlarda çoğu kez
Kavuklu bir iş arar, sonunda Pişekâr ona iş bulur.
Oyunlar, fasıl bölümünde işlenen konuya göre
adlandırılır.

ç) Bitiş: Bu bölüm çok kısadır. Pişekâr, oyunu
açtığı gibi kapanışı da yapar. Oyunda bir
kusurları olduysa af diler, gelecek oyunla ilgili
bilgi verir.

304