Page 313 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

6. ÜNİTE: TİYATRO

6. Gösterir çeşm-i siyah ile Hacı Evhad’a şekil 8. Karagöz ve Kavuklu katıksız, arı bir halk dili ile
konuşurken Hacivat ve Pişekâr tumturaklı, bazen
Verir dikkatle bakana hoş edadır perdemiz
manzum, mukaffa, Arapça veya Farsçadan alıntı
Eylemiş bu hayme-i dünyaya Şeyh Küşterî sözler içeren bir Türkçe ile konuşur.
Hem zalil hem halil-i ibret nümadır perdemiz
Parçadan hareketle aşağıdaki repliklerden hangisi
Pişekâr’a ait olabilir?
Bu dizelerde sözü edilen geleneksel Türk tiyatrosu
çeşidi ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Evet, ben de öyle zannediyorum İsmail, tamam
çukur değil, biraz çökkün…
A) Hayalbaz, hem görüntüleri hareket ettirir hem
de her kişinin özelliğine göre sesini değiştirerek B) Peki, ama çevre ne olacak, niye serdik bunu yere?
her birini ayrı ayrı konuşturur.
C) Güya ben senin söylediklerini anladım da sen
B) Sanatçı, hem perdeyi hazırlayan hem kaldın, öyle mi?
görüntüleri oyundaki sıraya göre dizen hem
tef çalıp şarkı söyleyen tek kişilik önemli bir rol D) Bilmem, ne demek olduğunu sen bilirsin… Tam
DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
üstlenir ve yardım kabul etmez. çukur mu, az çukur mu?
C) Perde gazellerinde perdenin bir öğrenme yeri E) Efendim, tamüşşuur değil galiba ondan olacak…
olduğu, felsefi ve tasavvufi anlamı, kurucusunun
Şeyh Küşterî olduğu belirtilmektedir.
9. Seyirci önünde çeşitli hikâyelerin dramatizasyonunu
D) Her oyun; mukaddime, muhavere, fasıl ve bitiş
yapan ----, bir anlatıcı olmaktan çıkmış; daha çok
adı verilen dört bölümden oluşur.
bir oyuncu durumuna gelmiştir. Öyle bir oyuncudur
E) Kişiler; giyim, kuşam, tavır, davranış, ki bir hikâyeyi her anlatışta farklılıklar ortaya koyar.
sözler sayesinde daha belirgin hâle gelir ve Seyircinin göstereceği tepkiye göre o anda doğaçlamaya
kullandıkları dil; belli bir bölgenin, belirli bir gider. Halk kahvehanelerinden saraylara dek her
uğraşın zorunluluğu sebebiyle farklılaşır. aşamadaki kişileri ilgilendiren bu sanatçılar Türk
tiyatro tarihi açısından çok önemlidir. Murad Efendi,
bu sanatçıların monodram oynadığını söyledikten
sonra “İstanbul’da Batı anlamında bir tiyatro olduğunu
görünce gerçekten şaşırdım.” diye yazar.
7. (I) Orta oyunu seyirciyle çevrili, üstü açık bir alanda
oynanırdı. (II) Genellikle daire ya da elips biçiminde
Parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
olan bu alana “yenidünya” adı verilirdi. (III) Alanın
getirilmelidir?
hemen dışında giysilerin bulunduğu bir “dükkân”,
bu oda ile alan arasında da giriş çıkış için kullanılan
A) Kavuklu
bir aralık bulunurdu. (IV) Alanda çalgıcılar için bir
köşe ve dekor yerine kullanılan iki kafes paravana B) hayalbaz
bulunurdu. (V) Bu kafes paravanalardan daha
C) meddah
küçük ve çift kanatlı olana “sandık odası”, daha
büyük ve iki, üç hatta bazen dört kanatlı olanına D) Pişekâr
“palanga” denirdi. (VI) Seyircileri oyun alanından
bir parmaklık ayırırdı. E) yardak

Bu parçada numaralandırılmış cümlelerin
hangilerinde bir bilgi yanlışı vardır?
10. Hacivat: Aaaah ah! Yuvamızın huzuru kaçtı.

A) Yalnız I Karagöz: Kara kızın kuzusu mu kaçtı?
B) Yalnız IV Bu diyalogdaki güldürü unsuru aşağıdakilerden
hangisine dayanmaktadır?
C) II ve VI

D) II, III ve V A) Doğaçlamaya
E) II, III ve VI B) Şive taklidine
C) Karşıtlığa

D) Yanlış anlamaya
E) Kaba davranışa

311