Page 315 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10
P. 315
6. ÜNİTE: TİYATRO
6. Geleneksel Türk tiyatrosunun önemli şahsiyetlerinden 8. Seyircinin ortasında oynanan, tuluata dayanan,
biri olan Münir Özkul, 1982 yılında yayınlanan müzik, dans, taklit gibi unsurlardan da yararlanan
bir programda şöyle anlatmaktadır: “Bu; İsmail bir geleneksel halk tiyatrosu örneğidir. Canlı
Ağabey’in bana verdiği, eskilerin el vermek tabiriyle oyuncularla oynandığı için Karagöz’den temelde bir
tabir ettikleri, bir sanatın devamı demek. Bu 600 farklılığı bulunmasına karşılık bu iki tür arasında
yıllık bir kültürün, temaşa sanatının, tuluatın oyun dağarcığı, güldürme yöntemleri, kişiler ve yapı
sembolü olmuş, kutsal bir emanettir ve ben bu bakımından önemli benzerlikler bulunmaktadır.
kutsal emaneti devam ettireceğim, elimden geldiği Kaynaklarına ilişkin çeşitli görüşler vardır. Adından
kadar tuluat tiyatrosunda çalışacağım, gençler yola çıkılarak en yaygın anlamıyla seyircinin
yetiştireceğim ve ben de en yetenekli bulduğuma ortasında oynanan bir oyun olarak bilinir.
bunu devredeceğim. ---- için bir çeşit yetki ve
kültür köprüsü diyebiliriz.” Parçada sözü edilen geleneksel halk tiyatrosu türü
aşağıdakilerden hangisidir?
Parçada boş bırakılan yere getirilmesi gereken
geleneksel Türk tiyatrosu aksesuarı aşağıdakilerden A) Meddah
hangisidir?
B) Gölge oyunu
A) Şakşak C) Orta oyunu
B) Palanga D) Köy seyirlik oyunları
C) Nareke E) Tuluat
D) Kavuk
E) Değnek
9. Karagöz’deki tipler; İstanbul’da yaşayan, çeşitli
dine, kültüre, milliyete ve yöreye mensup
kesimlerin birer numunesidir. Karagöz dışa dönük,
7. Edeyim meclise bir kıssa beyân DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 — ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR iç tepkilerini hemen açığa vuran, olduğundan
başka gözükmeye çalışmayan bir halk adamıdır.
Kıssadan hisse ala ârif olan
Hacivat’ın ise herkesin huyuna göre konuşmayı,
yüze gülmeyi bilen, içten pazarlıklı, ara bulucu,
Parçada sözü edilen geleneksel Türk tiyatrosu çeşidi
kavgaları yatıştıran, ağırbaşlı, işine gelince dilini
ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
tutmayı bilen, esnek bir kişiliği vardır. Acem,
perdenin en önemli kişilerindendir. Kibar bir aile
A) Bir anlatı türü olmakla ötekilerden ayrılırsa da
çocuğudur; genç, nazik, züppe, çıtkırıldımdır;
anlatı bölümünün aralarına söyleşmeli, taklitli, ses
İstanbul ağzı kullanan bir mirasyedidir. Beberuhi’ye
değiştirerek kişileştirmeli kesimler yerleştirildiği
gelince boyunun kısalığından, cüceliğinden ötürü
için kolaylıkla dramatik türden sayılır.
işi gürültüye, bağırtıya, yaygaraya getirir.
B) Yalnız güldürü türünü değil Seyyit Battal Anadolu dışından gelip İstanbul’da yerleşmiş
Gazi’den, Hazreti Hamza’dan, Hazreti Ali’den kişiler de vardır ki bunların başında İran’dan ya
gelen konuları, İslam kaynaklarını, İran da Azerbaycan’dan gelen eli açık, gönlü yüce,
kaynaklarından efsaneleri, Türk hikâye, masal mübalağacı ve şiire düşkün Çelebi bulunur.
ve efsane dağarcığından konuları da işler.
Bu parçada sözü edilen tiplerden hangileri yer
C) Üslubu hep güldürücü olmayıp seyircide merak, değiştirirse bilgi yanlışlığı giderilmiş olur?
acıma, korku, yiğitlik gibi duyguları da uyandırır.
D) Hikâyelere şiirler, tekerlemeler, kalıplaşmış A) Beberuhi - Acem
sözlerle başlanıp bitişte özür dilenir, oyundan
B) Çelebi - Beberuhi
çıkan öğrenek belirtilir.
C) Acem - Çelebi
E) Ön deyiş, söyleşme (arzbar, tekerleme), fasıl ve
bitiş olmak üzere dört bölümden oluşur; bitişte D) Karagöz - Hacivat
gelecek hikâyenin adı ve nerede anlatılacağı
E) Hacivat - Acem
belirtilir.
313
