Page 196 - Defterim Tarih - 9

8. ETKİNLİK: Aşağıdaki tabloda kavramlar ve bu kavramlara ilişkin açıklamalar verilmiştir.
Verilen açıklamaları ilgili olduğu kavramla “√” kullanarak doğru şekilde eşleştiriniz.

Cihan Öşür Vezir Hilat Cizye Ribat
hâkimiyeti

İlk Türk devletlerindeki cihan-
şümul devlet anlayışı.
Türk-İslam devletlerinde
hükûmetin başındaki kişi.
Türk-İslam devletlerin-
de ticareti canlandırmak
ve kervanların konaklaması
amacıyla inşa edilmiş yapı.

Türk-İslam devletlerinde
Müslümanlardan alınan ta-
rımsal ürün vergisi.
Türk-İslam devletlerinde
gayrimüslim erkeklerden
askerlik bedeli olarak alınan
vergi.
Türk-İslam devletlerinde hü-
kümdara özgü kıyafet.

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)

• Devlet, adını Oğuz Yabgu Devleti’nde subaşı olarak görev yapan Selçuk Bey’den almıştır.
• 1015-1021 yılları arasında Çağrı Bey, Anadolu’ya keşif amaçlı ilk seferleri düzenle-
miştir.

Tuğrul Bey Dönemi (1040-1063)
• Nesâ Savaşı (1035) ve Serahs Savaşı’nda (1038) Gaznelileri yenen Tuğ rul Bey adına
Nişabur’da hutbe okutulmuştur.
• Sultan Mesud komutasındaki Gazneliler ile yapılan Dandanakan Savaşı (1040) kaza-
nılmış ve Selçuklu Devleti resmen kurulmuştur. Devletin başkenti Nişabur’dan Rey’e
taşınmıştır.
• Şii kökenli Fâtımiler ve Büveyhilerin baskısı altındaki Abbasi halifesinin yardım isteği
üzerine Bağdat Seferi (1055) düzenlenmiştir.
• Büveyhilere son vererek Abbasi halifesini baskıdan kurtaran Tuğrul Bey’e Abbasi halifesi
tarafından “Doğu’nun ve Batı’nın Sultanı” unvanı verilmiştir.
• Pasinler Muharebesi (1048), Bizans ve Gürcü kuvvetleri ile Selçuklular arasında Ana-
dolu’da yapılan ilk önemli savaştır. Savaşı Büyük Selçuklu Devleti kazanmıştır.

Alp Arslan Dönemi (1064-1072)
Y • Alp Arslan Dönemi’nde Vezir Nizâmül- Malazgirt Muharebesi’nin Sonuçları
mülk’ün etkisi ile İran kültürünün devlet • Selçukluların İslam dünyasındaki say-
gınlığını artırmış, Abbasi halifesi, Alp
üzerindeki hâkimiyeti artmıştır.
Arslan’a “İslam Ülkelerinin Sultanı”
• Ani Kalesi’ni fetheden (1064) Alp Arslan’a
unvanını vermiştir.
“Ebu’l-feth” unvanı verilmiştir. • Anadolu’da ilk Türk beylikleri kurulmuştur.
• 26 Ağustos 1071 Malazgirt Muharebe- • Anadolu’da Türk-İslam tarihi başlamıştır.
si’nde Bizans ordusunda yer alan Peçenek • Bizans’ın Katolik Avrupa ülkelerinden
ve Oğuzların Selçuklu tarafına geçmesinin yardım istemesi üzerine Haçlı Seferleri
başlamıştır.
de etkisiyle Selçuklular büyük bir zafer ka-
zanmıştır.
193