Page 63 - Defterim TDE 9

HİKÂYE (ÖYKÜ) TÜRLERİ

Hikâyelerde olay veya durum ağırlıklı bir anlatım sergilenir. Bu nedenle hikâyeler,
oluşumlarına göre olay ve durum hikâyesi şeklinde ikiye ayrılır.
Bilgi Havuzu
HİKÂYE (ÖYKÜ) TÜRLERİ Olay hikâyesinde
olay örgüsü,
kişi, mekân
A) Olay Hikâyesi B) Durum Hikâyesi ve zaman
(Maupassant Tarzı) (Çehov Tarzı) unsurlarına
önem verilir.
Olay hikâyesi;
serim, düğüm
Klasik veya Maupassant tarzı hikâye Kesit hikâyesi veya Çehov tarzı hikâye ve çözüm
olarak da bilinir. olarak da bilinir. bölümlerine
dayanarak
Bir olay üzerine kurgulanır. Hayatın bir “an”ı, “kesit”i üzerine işlenir.
kurgulanır.
Bu hikâye türünde olay örgüsü, kişi,
mekân ve zaman unsurlarına önem Bu hikâye türünde izlenim, çağrışım
verilir. duygu, düşünce, hayal, yorum ve göz-
leme önem verilir. Bilgi Havuzu
Bu hikâye türünde merak ögesi daima Olay
ön plandadır, çözüm bölümünde Bu hikâye türünde merak ögesi önem- hikâyelerinde
merak duygusu giderilir. senmez. Hikâye, okuyucuda “yarım olay ön
kalmışlık, bitmemişlik” hissi uyandırır. plandayken
Dünya edebiyatında Fransız durum
yazar Guy de Maupassant (Giy Dünya edebiyatında Rus yazar hikâyelerinde
dö Mopassan); Türk edebiyatında Anton Çehov; Türk edebiyatında betimlemeler ön
Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Memduh Şevket Esendal ve Sait Faik plandadır.
Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Abasıyanık bu hikâye türünün önemli
Karaosmanoğlu, Sabahattin Ali bu temsilcileridir.
hikâye türünün önemli temsilcileridir.

Yazın bu küçük mahalle kahvesinin bahçesine sık sık gittiğim için karaye-
lin, tipinin çılgınca savrulduğu akşam, içeriye girdiğim zaman yadırgan-
madım. Kahve sapa bir yerdeydi. Yapraklarını dökmüş iki söğüt ağacı ile
ÖRNEK üzerinde hâlâ üç dört kuru yaprak sallanan bir asmayı kar öyle işlemişti ki
bahar akşamları, yaz geceleri pek sevimli olan bahçenin mora kaçan beyaz
bir ışıkla dibinden aydınlık hâldeki güzelliğine şöyle bir göz attığım hâlde,
camın kenarına yerleşip de buğuları silince uzun zaman daldım, hem sev-
dalandım. Bu mor ışık o kadar çabuk koyulaştı ki kahve daha ışıkları bile
yakmamıştı. İnce belli çay bardaklarının en güzelini bırakıp giden kahve-
ci,“Kışın da güzel değil mi, bahçe?” dedi.
Sait Faik Abasıyanık, Mahalle Kahvesi

Çözümleme: Mahalle Kahvesi adlı eserden alıntılanan bu metinde belli bir “an”ın
(bir kesitin) ayrıntıları verilmiştir ve hikâyede yazarın ruh dünyası açığa çıkarıl-
mıştır. Bu nedenle metin, durum hikâyesine ait özellikler taşımaktadır.

61
Hikâye (Öykü) Türleri