Page 122 - Ekonomi (Tüm Kitap)

Görsel 4.13: Talep enflasyonu

Bankaların borç ve- Tüketiciler daha fazla Tüketim daha fazla
Para arzı rebilecekleri miktar borç alır, tüketicilerin artar. Üretim bu Enflasyon
artar. elindeki para miktarı artışa ayak uydu- artar.
artar.
artar. ramaz.

3.2. Maliyet Enflasyonu: Herhangi bir nedenle üretimde kullanılan kaynakların fiyat artış-
ları; üretim maliyetlerinin yükselmesine, maliyetlerin artması ürün fiyatlarında artışa neden olacaktır.
Fiyat artışları ise toplam talebin azalmasına neden olacaktır. Talep düşüşü piyasalarda durgunluğa
neden olur. Enflasyon ile ekonomik durgunluğun aynı anda yaşanmasına stagflasyon denir.
Maliyet enflasyonuna yol açan etkenler; iş gücüne ihtiyacın artması sonucu işçi ücretlerinin ve
maliyetlerinin yükselmesi, firmaların vergi yükünün artması, ham madde fiyatlarındaki artışların üre-
tim maliyetlerini artırarak fiyatların genel seviyesini yükseltmesi, petrol ya da ithal edilen ve üretim-

de kullanılan makinelerin fiyatlarının yükselmesi ve bunun üretilen malların fiyatlarını artırmasıdır.

Görsel 4.14: Maliyet enflasyonu
Artan maliyetler fiyatla-
İşçi ücretleri, ham Maliyetler
madde fiyatları artar. artar. ra yansır, enflasyon
artar.

Ücretler dışında diğer bir maliyet unsuru da dış ticareti kısmak amacıyla gümrük vergilerinin
yükseltilmesidir. Bu şekilde gümrük oranları artan ithal malları üretimde kullanıldığında maliyetler

yükselir. Yükselen maliyetler de fiyatlara yansır. Üretimi ilgilendiren yurt içi vergilerin yükseltilmesi
de benzer sonuçlar verir. Ayrıca enflasyona dair bekleyişler de enflasyonu etkileyen önemli bir unsur-
dur. Beklentiler enflasyonun artmayacağı yönünde olduğu sürece talep ve maliyet enflasyonu artışı
devam etmez. Bunun aksine bir beklenti olduğu sürece davranışlar buna göre şekillenir ve enflasyon
artar.
3.3. Fiyat Enflasyonu: Mal ve hizmetlerin fiyatlarında meydana gelen yükselmenin diğer
bir nedeni de piyasada rekabetin azalmasıyla birlikte firmaların kârlarını artırma düşüncesinden

kaynaklanır ve bundan dolayı kâr enflasyonu olarak da adlandırılır. Özellikle monopol ve oligopol
piyasalarda fiyatlar, malları üreten firmalar tarafından belirlendiği için fiyat eenflasyonu yaşanır.
3.4. Diğer Enflasyon Türleri: Yukarıda sayılan enflasyon türlerinin yanı sıra kronik
enflasyon, sürünen enflasyon, yapısal enflasyon ve hiper enflasyon gibi enflasyon türleri de vardır.
• Kronik enflasyon; paranın satın alma gücünde kaydedilen düşüş derecesidir. Fiyat hareketleri
genellikle yükseliş yönünde fakat düzensizdir.

120